Islandzki feminizm i transformacja patriarchatu

Islandia jest często postrzegana jako przykład równości płci, zajmując wysoką pozycję w światowych rankingach dotyczących równości płci. Niniejsza praca ma jednak na celu ukazanie, że patriarchalne struktury wciąż trwają – zarówno symbolicznie, jak i instytucjonalnie – pod pozorem równości formalnej. Poprzez analizę tradycji religijnych, systemu politycznego i zarządzania gospodarczego, omówione zostaną sposoby, w jakie islandzki feminizm kwestionował i przekształcał patriarchalne struktury, a także czy działania te doprowadziły do rzeczywistej zmiany, czy jedynie do powierzchownych przekształceń.Praca opiera się na analizie literatury i tekstów źródłowych, łącząc badania akademickie, dokumenty polityczne i źródła medialne w celu prześledzenia historycznego kształtowania ról płciowych oraz analizy reprezentacji kobiet w polityce i ich udziału w odbudowie gospodarczej po kryzysie. Szczególną uwagę poświęcono perspektywie teoretycznej strukturalnego patriarchatu oraz wkładowi feministycznej ekonomii w rozumienie pracy domowej.Analiza wykazała, że pomimo zwiększonej widoczności społecznej i aktywności kobiet w Islandii, ich władza i wpływy w systemie są nadal strukturalnie ograniczane. Instytucje polityczne i gospodarcze, choć częściowo przyjmują postulaty feministyczne, przedstawiane są głównie w sposób zdepolityzowany i realistyczny, bez wyraźnego zobowiązania teoretycznego. Praca ta dowodzi, że prawdziwa równość płci wymaga nie tylko realizacji uczestnictwa kobiet, ale także fundamentalnego demontażu instytucjonalnych uprzedzeń oraz redefinicji priorytetów instytucjonalnych.Krytyczna analiza islandzkiego modelu równości płci oferuje nowe ścieżki refleksji nad niewidzialnym trwaniem patriarchalnej logiki w społeczeństwach postępowych.

Iceland is often seen as an example of gender equality, with a high ranking among the top countries in the global gender index. However, this thesis aims to show that patriarchal structures persist symbolically and institutionally underneath the appearance of forms. By analyzing religious traditions, the political system, and economic governance, discussing how Icelandic feminism has challenged and reshaped patriarchal structures, and whether these efforts have resulted in a substantial shift or have only been superficial.The thesis uses literature and textual analysis, combining academic research, policy documents and media sources to trace the historical construction of gender roles and analyze women's representation in politics and their participation in post-crisis economic reconstruction. Particular attention is given to the theoretical perspective of structural patriarchy and the theoretical contributions of feminist economics in domestic labour. It was found by analysis that despite the increased social visibility and participation of women in Iceland, their power and influence in the system are still structurally limited. Political and economic institutions, while partly incorporating feminist claims, are mostly presented in a depoliticized and realist way and lack theoretical commitment. This thesis argues that true gender equality requires not only the realization of women's participation but also a fundamental dissolution of institutional biases and a redefining of institutional priorities.By critically examining the Icelandic model of gender equality, this thesis offers new reflection paths for understanding the invisible continuation of patriarchal logics in progressive societies.