Dziewica, wrak czy wojowniczka? Dyskursywna analiza reprezentacji zgwałcenia w polskich internetowych mediach informacyjnych oraz jej implikacji dla społecznego postrzegania przestępstw seksualnych

Celem niniejszej pracy jest analiza przedstawień przestępstw na tle seksualnym w polskich internetowych mediach informacyjnych. Na potrzeby analizy zebrano korpus składający się z 86 artykułów pochodzących z trzech popularnych polskojęzycznych stron internetowych, dotyczących trzech spraw zgwałcenia, które przykuły szczególną uwagę mediów między 2017 a 2025 rokiem. Powołując się na Krytyczną Analizę Dyskursu oraz językoznawstwo kognitywne, badanie czerpie z teorii wywodzących się z obu tych tradycji, w tym z teorii aktorów społecznych van Leeuwena (2009) oraz teorii metafory konceptualnej Lakoffa i Johnsona (1980). Model analityczny będący efektem tej syntezy umożliwia dogłębną i wielowarstwową analizę pojęć. Kontekst badania osadzony jest w teoriach językoznawstwa feministycznego oraz socjologii i zestawia nowsze analityczne doniesienia z pracami klasycznych badaczek takich jak Benedict (1992) czy Brownmiller (1975). Wyniki analizy dowodzą, że choć współczesny polski informacyjny dyskurs medialny zdaje się być wolnym od większości stereotypowych tendencji zidentyfikowanych w dotychczasowych badaniach, pewne potencjalnie szkodliwe narracje, w tym dehumanizacja przestępcy oraz narzucanie retoryki traumy, nie zostały z niego całkowicie usunięte. Autorka sugeruje, że wyniki można potraktować jako mające częściowe odzwierciedlenie w społecznym postrzeganiu zgwałcenia. Rekomenduje jednak, by dalsze badania rozwinęły zaproponowaną tematykę i rozszerzyły jej kontekst o analizę mediów społecznościowych oraz innych źródeł.

The thesis investigates the representation of sexual crimes in Polish online news media discourse. The author assembled a corpus of 86 articles from three prominent Polish-language websites regarding three rape cases that garnered considerable media attention between 2017 and 2025. Informed by Critical Discourse Analysis as well as Cognitive Linguistics, the research drew on theories stemming from both traditions, including van Leeuwen’s (2009) Social Actor Theory and Lakoff and Johnson’s (1980) Conceptual Metaphor Theory, in order to combine them into a comprehensive framework allowing for a meticulous concept analysis. The investigation was rooted in the theories of Feminist Linguistics and Feminist Sociology, juxtaposing the newer findings with those of classic scholars such as Benedict (1992) and Brownmiller (1975). The results reveal that although the majority of the stereotypical tendencies identified in the previous studies is not present in the corpus, some possibly harmful narratives, including dehumanising the perpetrators and imposing “rape as trauma” rhetoric can be found across the data. The author suggests that although the results partially account for the contemporary social perception of rape in Poland, further research on the topic is needed. The thesis can be treated as a starting point for further analyses focusing on social media communication and other media outlets.