Trench art and cemeteries : examples of military necropolises from World War I located in contemporary Poland

Celem szkicu było ukazanie jak dotąd niewzmiankowanego w literaturze przedmiotu zagadnienia wykorzystania sztuki okopowej przy tworzeniu nekropolii czasów wielkiej wojny. Przyjęto obecną w literaturze definicję sztuki okopowej zaproponowaną przez Nicholasa Saundersa. W tekście zaprezentowano przykłady zdobienia tymczasowych grobów wojennych elementami nawiązującymi zarówno do wyposażenia i ekwipunku żołnierzy, jak i pozostałości po ostrzale artyleryjskim, takich jak  łuski po pociskach, hełmy, czapki, bagnety. W dalszej części zasygnalizowano obecność szeroko pojmowanej sztuki okopowej w założeniach nekropolii wojskowych tworzonych przez architektów skupionych w Krakowskim Oddziale Grobów Wojennych. Tworząc stałe cmentarze wojskowe, uwzględniano lokalizację czasem bezpośrednio nawiązującą do starć zbrojnych, sporadycznie sięgano po tak przemawiający w swej symbolice artefakt, jak krzyż zdobiony łuskami karabinowymi.

The aim of the sketch was to present the issue of the use of trench art in creating necropolises during the Great War, which has not yet been mentioned in the literature on the subject. The definition of trench art proposed by Nicholas Saunders, present in the literature, was adopted. The text presents examples of decorating temporary war graves with elements referring both to soldiers' equipment and the remains of artillery fire - bullet casings, helmets, hats, bayonets. Further on, the presence of broadly understood trench art in the assumptions of military necropolises created by architects from the Krakow War Graves Department was signaled. When creating permanent military cem-eteries, locations that were sometimes directly related to armed clashes were taken into account; occasionally, an artifact as symbolic as a cross decorated with rifle shells was used.