Znak Dziedzictwa Europejskiego (ZDE) w świetle wewnętrznej polityki historycznej w Polsce

Bibliogr. s. 308-314. Na stronie czasopisma publikacja ukazała się w marcu 2025 r.

W ramach unijnego programu Znaku Dziedzictwa Europejskiego (ZDE) w latach 2014–2019 polskim instytucjom przyznano sześć Znaków Dziedzictwa Europejskiego. Postanowienia programu ZDE zobowiązują operatorów ZDE do promowania europejskiej narracji historycznej poprzez pracę ze Znakiem, jednak w Polsce operatorzy ZDE często muszą działać na rzecz przywracania lub ożywiania pamięci o miejscach, zgodnie z aktualnym programem polityki kulturalnej państwa, np. polityki historycznej, co często nosi znamiona narracji stricte narodowej. Opierając się na założeniu, że pojęcie dziedzictwa kulturowego implikuje ochronę miejsc i obszarów chronionych na poziomie krajowym, subnarodowym i ogólnokrajowym (Haftsein, 2012, s. 501) oraz że dziedzictwo jest „procesem negocjowania wartości” (Smith, 2016, s. 30), artykuł stawia następujące pytania badawcze: 1) Czy polskie ZDE inicjują dyskusję na temat europeizacji dziedzictwa? 2) W jakim stopniu dziedzictwo europejskie w Polsce podlega procesowi europeizacji, a w jakim jest przedmiotem polityki historycznej państwa i dyskursu narodowego?

In the framework of the EU European Heritage Label (EHL) programme, six EHLs were granted to Polish institutions from 2014 to 2019.1 The EHL programme regulations oblige EHL oper-ators to promote through their work with the label a European historical narrative, however in Poland EHL operators often have to work on bringing back, or refreshing, memory about the sites. In some cases, they are focused on reviewing regional perspectives (Polish-German and Polish-Lithuanian) which were ignored during communism. Deriving from the assumption that the concept of cultural heritage is used at the national, subnational and pan-national levels (Haftsein, 2012, p. 501) and that heritage is a “process of negotiating values” (Smith, 2016, p. 30 ), it is important to ask the following questions: 1) Do Polish EHLs initiate a discussion about the Europeanisation of heritage? 2) To what extent EHLs in Poland are subject to the process of Europeanisation and to what extent are they a subject of the state’s historical policy and national discourse?