The Taiping in Poznań

Bibliogr. s. 263-271. Przypisy. Indeks. Publikacja dofinansowana przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ oraz Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

W 1854 roku na łamach „Przeglądu Poznańskiego” opublikowano artykuł zatytułowany „Tien-te i obecne powstanie w Chinach”. Był on poświęcony wielkiemu powstaniu Taipingów, które w XIX wieku ogarnęło Chiny. Ten wyjątkowy tekst, choć dziś zapomniany, stanowi unikalny przykład zainteresowania polskiej prasy wydarzeniami zagranicznymi w czasach zaborów. Przez kolejne 150 lat w Polsce nie ukazał się równie obszerny materiał na temat tej tragicznej wojny, której krwawe żniwo zostało przewyższone dopiero przez konflikty XX wieku. Po latach przechowywania w bibliotekach artykuł stał się ponownie dostępny dzięki digitalizacji, co skłoniło do jego analizy. Książka realizuje trzy główne cele: udostępnienie czytelnikom oryginalnego tekstu źródłowego, przedstawienie historii powstania Taipingów, oraz analizę róg, którymi informacje z Chin docierały na ziemie polskie. Pierwsza część publikacji zawiera artykuł z „Przeglądu Poznańskiego”, uwspółcześniony pod względem ortografii i interpunkcji, lecz z zachowaniem oryginalnej paginacji. Jest on wzbogacony o liczne przypisy merytoryczne, które mają ułatwić współczesnemu czytelnikowi zrozumienie kontekstu historycznego oraz skorygowanie ewentualnych nieścisłości. Druga część książki przedstawia historię Taipingów, ich strukturę społeczną, idee polityczne i religijne. Artykuł z „Przeglądu Poznańskiego” opisuje jedynie pierwsze trzy lata powstania, w części tej opisany jest dalszy przebieg powstania, aż do jego upadku, a także jego podstawy ideologiczne i społeczne, w oparciu o późniejsze badania, oraz dokumenty i przekazy Taipingów. Trzecia część pracy poświęcona jest analizie artykułu Tien-te – jego strukturze, źródłom oraz kwestii autorstwa. Ustalono, że tekst opiera się m.in na francuskim dziele L’insurrection en Chine: depuis son origine jusqu’à la prise de Nankin autorstwa Josepha-Marii Callery’ego i Melchiora-Honorégo Yvana oraz jego polskiej adaptacji dokonanej przez Michała Kleczkowskiego, francuskiego dyplomaty i sinologa polskiego pochodzenia, wraz z dyskusją, dlaczego ten ostatni jest najprawdopodobniej autorem tego opracowania.

In 1854, in the pages of Przegląd Poznański, a feature article ‘Tien-te and the Present Rebellion in China’ was published. It was dedicated to the Taiping great uprising that spread across China in the 19th century. This exceptional text, although forgotten today, constitutes a unique example of the Polish press interest in foreign events during the times of the partitions. For the next 150 years, no equally extensive material was published in Poland about this tragic war whose deadly toll was exceeded only by conflicts of the 20th century. The article, after being kept in libraries for many years, became again available due to digitisation, which prompted its analysis. The book pursues three main goals: a closer look at the history of the Taiping Rebellion, providing readers with an original source text and the analysis of uprising origins and paths through which the information from China arrived in Polish lands. The first part of the publication comprises the text from Przegląd Poznański, updated for spelling and punctuation, but with maintaining the original page numbering. It is enriched with numerous substantive footnotes that are intended to facilitate the modern reader understanding of the historical context and correcting inaccuracies. The second part of the book presents the Taiping’s history, their social structure, political and religious ideas. Taking into account that the article from Przegląd characterises only the first three years of the rebellion, the author tries to expand this information, using subsequent research, for example documents and messages of the Taiping. The third part of the work is devoted to analysis of the article 'Tiente", its structure, sources and the question of authorship. It has been established that the text is based on, among others, the French work "L’insurrection en Chine: depuis son origine jusqu’à la prise de Nankin" by Joseph-Maria Callery and Melchior-Honoré Yvan. The section argues why it is most probable that it was Michał Kleczkowski, French diplomat and sinologist of Polish origin, who translated, recompiled the original text, added new information, becoming, in fact a "third author" of the text.