Human, Anti-Human - Philosophical Anthropology in Hegel and Spinoza

Poniższy tekst dowodzi tezy, że istnieją istotne różnice pomiędzy potraktowaniem działalności ludzkiej przez Spinozę i Hegla, oraz że te różnice sprawiły, że Hegel, wśród wielu innych myślicieli, był nieufny wobec filozoficznego systemu Spinozy. Autor utrzymuje, że korzeń tych różnic leży w tym, że Spinoza traktował kategorie takie, jak: „ludzkie”, „podmiotowe”, jako nic nadto niż regulatywna iluzja ludzkiego umysłu – są to nasze nieadekwatne, skończone poznania substancji Deus sive Natura, które, mimo tego, koniecznie biorą się z naszej natury ludzkiej. Hegel w kontrze do tego widzi racjonalny rozwój idei, napędzany przez ludzki intelekt, jako esencjalną część rzeczywistości i rozwoju totalności Hegla – Geist, Duch, często określany jako Absolut. Konflikt między tymi dwiema monistycznymi koncepcjami Absolutu – substancji lub Ducha – miał głęboki wpływ na kierunek historii filozofii. Autor czerpie z obszernej literatury przedmiotowej na ten temat. W pierwszej części tekstu stara się on zrekonstruować recepcję Spinozy w niemieckiej kulturze intelektualnej przed Heglem – ten kontekst jest konieczny, żeby zrozumieć Heglowską interpretację Spinozy, zawartą w Wykładach o historii filozofii i Nauce logiki. Druga część tej pracy jest tekstową analizą owej interpretacji, która to analiza autor dzieli na różne punkty napięcia między Spinozą a Heglem – mianowicie, spór o tematy takie, jak: metodologia, immanentna filozofia, teleologia oraz negacja.

This text argues for the thesis that there are substantial differences between Spinoza’s and Hegel’s treatment of human activity, and that those differences have caused Hegel, among many others, to be suspicious of Spinoza’s philosophical system. The author postulates that the root of these differences is that Spinoza treats categories such as „human”, „subjective” as little more than a regulative illusion of the human mind – these are our inadequate, finite cognitions of the substance Deus sive Natura, which, nevertheless, necessarily stem from our nature as humans. Hegel on the other hand views rational development of ideas, driven by human understanding, as an essential part of reality and of the development of Hegel’s totality of choice – Geist, Spirit, often referred to as the Absolute. The conflict between these two monist conceptions of the Absolute – substance or Spirit – has had vast influence on the course of history of philosophy. The author draws from the extensive secondary literature on the subject. The first part of the text attempts to reconstruct the reception of Spinoza in German intellectual culture before Hegel – this context is necessary to understand Hegel’s own elaborate interpretation of Spinoza provided in Lectures on the History of Philosophy and Science of Logic. The second part of the text is a textual analysis of said interpretation divided into several different points of tension between Spinoza and Hegel – namely, controversy over subjects such as methodology, immanent philosophy, teleology, and negation.