Reflections on the project of a dialect dictionary of the Końskie region

Celem artykułu jest opis projektu słownika gwary okolic Końskich. Artykuł składa się z dwóch części: teoretycznej, przedstawiającej główne cechy fonetyczne i morfologiczne gwary oraz praktycznej, zawierającej przykładowe hasła słownikowe. Materiał badawczy pochodzi z 14 wsi położonych w okolicach Końskich. Podstawę materiałową stanowią wieloletnie badania (obserwacje) autora przeprowadzonych w okresie, kiedy gwara była w powszechnym użyciu. Obecnie gwarą się posługują jedynie przedstawiciele najstarszego pokolenia, generacja średnia posiada bierną jej znajomość, natomiast pokolenie najmłodsze nie zna gwary i używa na co dzień polszczyzny ogólnej. Powstający słownik dokumentuje więc ostatni okres funkcjonowania zanikającej gwary. Gwara okolic Końskich należy do północnomałopolskiego zespołu dialektalnego, a w związku z bliskim sąsiedztwem z Mazowszem, poddana jest oddziaływaniu tamtego regionu, co odzwierciedla zwłaszcza warstwa fonetyczna i leksykalna.

The aim of the article is to describe the compilation of a dictionary of the dialect spoken in the Końskie area. The article consists of two parts: a theoretical section, in which the main phonetic and morphological features of the dialect are presented, and a practical section, containing sample dictionary entries. The research material is drawn from 14 villages locat-ed in the vicinity of Końskie. The substantive basis of the article is the author's long-term research (observations) covering the period when the dialect was in common use. Currently, the dialect is spoken only by representatives of the older generation. Middle generation adults only have a passive knowledge of it, while children and young people have no knowledge of the dialect and use common Polish as their everyday language. The emerging dictionary thus documents the final period in the functioning of what is a vanishing dialect. The dialect of the Końskie area belongs to the northern Lesser Poland dialect complex, and due to its close proximity to Mazovia, is thus influenced by that region, as is reflected in par-ticular in its phonetic and lexical layers.