Online First: 2024-12-11

Celem artykułu jest wyjaśnienie zarzutu skierowanego do zwolenników teorii spiskowych (i innych złych mniemań), że nie powinni zbyt łatwo zwalniać się z obowiązku posiadania lepszej wiedzy. Sugeruję, że istotnym czynnikiem przyczyniającym się do tego zwolnienia może być ich lenistwo epistemiczne. Aby zdefiniować tę wadę, rozważam jej normatywny kontekst. Argumentuję, że opracować teorię lenistwa epistemicznego bez przyjmowania kontekstualizmu normatywnego, jeśli zostanie ono włączone do arystotelesowskiej triady cnoty i dwóch przeciwstawnych wad - pilności, lenistwa i nadgorliwości epistemicznej. Podkreślam potrzebę kompleksowej analizy, która obejmuje zarówno wymiar motywacyjny, jak i roztropnościowy. Z tego powodu lenistwa epistemicznego nie można zredukować wyłącznie do akrazji. Z drugiej strony, pilność epistemiczna wymaga wewnętrznej motywacji miłości do wiedzy, połączonej z odpowiednim zaangażowaniem i powstrzymywaniem się od dalszych dociekań. To rozszerzone ujęcie oferuje kilka nowych podejść do kwestii lenistwa epistemicznego i zwalczania teorii spiskowych.

The paper aims to make sense of the reproach to adherents of conspiracy theories (and other bad beliefs) that they should not exempt themselves too easily from knowing better. I propose that a significant factor contributing to this exemption might be their epistemic laziness. To define this vice, I consider its normative context. I argue that epistemic laziness can be addressed without adopting a normative contextualist if it is integrated into the Aristotelian triad of virtue and two opposing vices: epistemic: diligence, laziness, and overzealousness. I emphasize the need for a comprehensive analysis that includes both motivational and phronetic dimensions. For that reason, epistemic laziness cannot be reduced to akrasia alone. On the other hand, epistemic diligence demands an intrinsic motivation of love for knowledge, coupled with proper engagement and refraining from further inquiry. This expanded account offers some novel approaches to addressing epistemic laziness and combating conspiracy theories.