The office of the vicegerent in the light of the Constitution of the Kingdom of Poland of 1815

Tematem pracy jest "Urząd namiestnika w świetle Konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r." W okresie istnienia Królestwa Polskiego podjęto wysiłek utworzenia własnej państwowości i niezależności poprzez zorganizowanie urzędów administracyjnych w celu sprawnego zarządzania państwem. Niniejsza praca miała na celu scharakteryzowanie statusu, jaki posiadał namiestnik w Królestwie Polskim w latach 1815-1832. Głównym problemem było wykazanie jaką rzeczywistą władzę miał namiestnik. Przepisy konstytucji z 1815 r. określały uprawnienia namiestnika, o których przy powoływaniu go decydował monarcha. Nie były to kompetencje tożsame z królewskimi. Od początku wprowadzenia konstytucji doszło do rozbieżności pomiędzy praktyką ustrojową Królestwa w latach 1815-1826 a konstytucyjnym modelem namiestnictwa. Po śmierci gen. Józefa Zajączka, Rada Administracyjna stała się zbiorowym namiestnikiem, przejmując wszystkie uprawnienia. Do napisania pracy wykorzystano następujące akty prawne: Konstytucja Królestwa Polskiego z 27 listopada 1815 r., Statut Organiczny Królestwa Polskiego z 26 lutego 1832 r., Dziennik Praw Królestwa Polskiego, Statut Organiczny dla Rady Stanu z dnia 1 grudnia 1815 r., Organizacja Wewnętrzna Zgromadzenia Ogólnego Rady Stanu z dnia 1 grudnia 1815 r., Pełnomocnictwo Królewskie z dnia 29 kwietnia 1818 r., źródła drukowane takie jak Diariusz Sejmu Królestwa Polskiego i pamiętniki oraz literaturę dotyczącą ustroju, życia politycznego i gospodarczego Królestwa Polskiego. Metodologia badań opierała się na analizie przepisów prawnych oraz zapoznaniu się z literaturą dotyczącą historii ustroju i prawa Królestwa Polskiego. Z przedstawionej pracy wynikają następujące wnioski: rzeczywistą władzę w Królestwie Polskim sprawował król, a nie namiestnik. Świadczyło o tym m.in to, że namiestnik nie był zwierzchnikiem sił zbrojnych. Zgodnie z przepisami konstytucyjnym to gen, Józef Zajączek jako namiestnik powinien stać się alter ego króla, jednak funkcję tę pełnił ks. Konstanty, który w rzeczywistości był wicekrólem. Pełnomocnictwo z 29 Kwietnia 1818 r. wydane przez króla, dotyczyło marginalnych spraw w porównaniu z rzeczywistym sprawowaniem władzy w państwie. Istotne zmiany statusu urzędu namiestnika nastąpiły na mocy Statutu Organicznego z 26 lutego 1832 r., który obniżył rangę urzędu namiestnika w strukturze państwowej Królestwa Polskiego.

The subject of the master's thesis is "The office of the vicegerent in the light of the Constitution of the Kingdom of Poland of 1815." During the existence of the Kingdom of Poland, an effort was made to create its own statehood and independence by organizing administrative offices in order to efficiently manage the state. This work aimed to characterize the status of the vicegerent in the Kingdom of Poland in the years 1815-1832. The main problem was to show what real power the vicegerent had. The provisions of the constitution of 1815 specified the powers of the vicegerent, which were decided by the monarch when appointing him. These were not the same as royal powers. From the beginning of the introduction of the constitution, there was a discrepancy between the political practice of the Kingdom in the years 1815-1826 and the constitutional model of governoship. After the death of general officer Józef Zajączek, the Administrative Council became a collective vicegerent, taking over all powers. The following legal acts were used to write the work: Constitution of the Kingdom of Poland of 27 November 1815, Organic Statute of the Kingdom of Poland of 26 February 1832, Journal of Laws of the Kingdom of Poland, Organic Statute for the Council of State of 1 December 1815, Internal Organization of the General Assembly of the Council of State of 1 December 1815, Royal Power of Attorney of 29 April 1818, printed sources such as the Diary of the Parlament of the Kingdom of Poland and memoirs, as well as literature on the political system, political and economic life of the Kingdom of Poland. The research methodology was based on the analysis of legal regulations and familiarization with literature on the history of the political system and law of the Kingdom of Poland. The following conclusions result from the presented work: the real power in the Kingdom of Poland was held by the king, not the vicegerent. This was evidenced by among other things, the fact that the vicegerent was not the head of the armed forces. According to the constitutional regulations, general officer Józef Zajączek as vicegerent should have become the king's alter ego, however, this function was performed by prince Konstanty, who was in fact the viceroy. The power of attorney of 29 April 1818 issued by the king concerned marginal matters compared to the actual exercise of power in the state. Significant changes to the status of the office of vicegerent occurred under the Organic Statute of 26 February 1832, which lowered the rank of the office of vicegerent in the state structure of the Kingdom of Poland.