The convergence of European and American competition law on the basis of developments in private enforcement of EU competition law

Trwający od niemal 10 lat proces reformy systemu egzekwowania unijnego prawa ochrony konkurencji jest przyczyną dla podjęcia rozważań nad dostępnymi trybami stosowania art. 101 i 102 TFUE: trybem publiczno- i prywatnoprawnym. Aktualne prace nad projektem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej wywołały intensywną debatę akademicką. Z jednej strony zauważane jest ogromne znaczenie postępowań odszkodowawczych, które w praktyce Stanów Zjednoczonych Ameryki zapewniły efektywność i powszechność stosowania reguł konkurencji. Z drugiej strony podnoszone są zarzuty o amerykanizacji unijnego prawa ochrony konkurencji oraz o dokonanie sztucznego przeszczepienia doktryny private enforcement do zupełnie odmiennej, europejskiej kultury prawnej, opartej na innych priorytetach i podstawach aksjologicznych. Praca ta zmierza do usystematyzowania debaty na temat narastającego podobieństwa obu systemów prawnych i weryfikacji hipotezy o dynamice zbieżności europejskiego i amerykańskiego prawa ochrony konkurencji na podstawie analizy trybu prywatnoprawnego dochodzenia roszczeń w prawie ochrony konkurencji w UE i USA. Zakresem pracy zostanie objęta sfera proceduralna ochrony prawa konkurencji w aspekcie prywatnoprawnym. Na początku przedstawione zostaną kwestie wstępne z zakresu komparatystyki prawnej, systematyki prawa ochrony konkurencji oraz zarys problemu małej popularności trybu private enforcement w UE i korzyści wynikające ze zwiększenia jego stosowalności. Następnie zamieszczony zostanie etap deskryptywny pracy zawierający ewolucję unijnego systemu egzekwowania prawa ochrony konkurencji wraz z aktualnym stanem prawnym oraz opis jego amerykańskiego odpowiednika. Na etapie prawnoporównawczym nastąpi porównanie aktualnych tendencji w realizacji modelu prywatnego dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia prawa ochrony konkurencji w UE z analogicznymi zmianami w systemie prawa antymonopolowego Stanów Zjednoczonych. Porównaniu poddane zostaną problemy: roszczeń zbiorowych, dostępu do dowodów, definicji szkody, sposobu jej ustalania oraz wysokości odszkodowania, odpowiedzialności solidarnej, przerzucania nadmiernych obciążeń i status nabywcy pośredniego, skutków rozstrzygnięć organów ds. konkurencji, terminów przedawnienia, polubownego rozstrzygania sporów. W ostatniej części nastąpi etap komparatystyczny, który jest efektem moich przemyśleń. Dokonuję w nim twórczego zastosowania teorii prawnoporównawczych do tytułowego zagadnienia private enforcement. Weryfikuję również hipotezę o dynamice zbieżności obu systemów prawnych i stawiam tezę końcową.

The reform of the enforcement of the EU competition law that has been ongoing for almost 10 years has given the ground for considerations about public and private enforcement of articles 101 and 102 TFEU. The current Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on certain rules governing actions for damages under national law for infringements of the competition law provisions of the Member States and of the European Union has sparked an intense debate. On the one hand, the importance of actions for damages has been noticed. The emphasis is put on success of private enforcement in the United States of America. On the other hand, there are objections to the ‘americanization’ of the EU competition law. It is assumed to be a process of artificial transplantation of private enforcement doctrine to the European legal culture, which has different axiological foundations and priorities. The thesis aims at systematizing this debate and verifying a hypothesis about the convergence of European and American procedural antitrust law. The scope of work includes private enforcement of competition law in both legal systems. Initially, I explain preliminary issues and comparative legal taxonomy of antitrust law. I outline the problem of low popularity of actions for damages in the EU competition law and name benefits of increasing their applicability. Then I describe the evolution of the American and EU mode of antitrust enforcement. Further, there is a comparative analysis of up-to-date trends in the regulation of private claims for breach of the competition law in the EU and in the antitrust law of the United States. Particular problems will be subject to the comparison: collective redress, disclosure of evidence, scope of damage, quantification of harm, effect of national decisions, limitation periods, joint and several liability, passing-on of overcharges, the effects of the decisions of the competition authorities, limitation periods, Consensual Dispute Resolution. Lastly, the results of the research are presented with a critical reflection about the dynamics of the private enforcement development. Application of comparative law theories to the problem of private enforcement in competition law leads me to final thesis about the dynamics of convergence of the two antitrust systems.