Wyrażenia rzeczownikowo-czasownikowe w języku niemieckim

Function verb constructions in German language

Głównym zagadnieniem niniejszej pracy dyplomowej są wyrażenia rzeczownikowo-czasownikowe występujące w języku niemieckim. Praca koncentruje się przede wszystkim na szczegółowym opisie formy analizowanych wyrażeń, poprzez charakterystykę poszczególnych typów wyodrębnionych na podstawie różnych kryteriów. Opis ten przebiega na zasadzie porównawczej, a więc określone kwestie są porównane przy użyciu różnych gramatyk oraz publikacji naukowych poruszających tę tematykę. Wybrany sposób analizy pozwala na wykazanie podobieństw i różnic wynikających z odmiennych koncepcji, a także posługiwania się innym nazewnictwem. Wszystkie sklasyfikowane w pracy typy wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych poparte są odpowiednimi przykładami. Pierwszy rozdział poświęcony jest porównaniu różnych sposobów definiowania wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych. Drugi rozdział opisuje części składowe wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych (czasownik funkcyjny i fraza nominalna). Trzeci rozdział koncentruje się na podziale analizowanych wyrażeń. Podział ten dotyczy ich morfologicznej formy (wyrażenia z dopełnieniem w bierniku bądź z przyimkiem), ich aktywnego bądź pasywnego znaczenia, a także uwzględnia rodzaj czynności. Czwarty rozdział porusza zagadnienia podziału wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych na zleksykalizowane i niezleksykalizowane, a także wyjaśnia sposób odgraniczenia obu typów przy pomocy poszczególnych kryteriów syntaktycznych. Piąty i zarazem przedostatni rozdział opisuje kryteria syntaktyczne, które umożliwiają odróżnienie wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych od innych połączeń wyrazowych. Ostatni rozdział omawia semantyczne i komunikatywne znaczenie tychże wyrażeń, a więc funkcje jakie spełniają w języku. Na końcu przedstawiona jest krótka analiza wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych występujących we fragmentach pochodzących z internetowych portali informacyjnych. Analiza ta przebiega zgodnie z omawianymi w pracy typami i kryteriami podziału wyrażeń rzeczownikowo-czasownikowych. Krótkie wnioski dotyczące opisywanej problematyki stanowią podsumowanie pracy.

The subject of this thesis is function verb constructions in German language. The first chapter introduces into this topic and shows different definitions of function verb constructions. Then it concentrates on the structure of those constructions and their two constituents (function verb and noun). The following chapter presents the main classification of the function verb constructions due to the different criteria, which are function verb constructions with accusative object or with preposition, then passive and active constructions and classification in respect of their lexical aspect. The next part touches on two types of function verb constructions – lexicalized and not lexicalized. In this part there are also some criteria mentioned that distinguish between both groups. Then the thesis concentrates on syntactic criteria that help to see differences between function verb constructions and other word constructions. The theoretical part describes semantic and communicative functions of the constructions, so it explains their role in German language. The practical part at the end analyses function verb constructions, which are used in texts from information web portal. The constructions were analyzed according to described criteria and classifications. Short conclusion makes a brief summary of the thesis. All types of function verb constructions are supported by suitable examples. The basis of the thesis is different grammar and scholarly books, which consider those thematic.

Die vorliegende Arbeit thematisiert die Problematik von Funktionsverbgefügen. Im Fokus dieser Arbeit steht die ausführliche Analyse, die die Form und verschiedene Typen von FVG betrifft, mit entsprechenden Beispielen. Der erste Teil widmet sich der terminologischen Klärung und allgemeinen Definitionen von FVG. Dann wird ihre Struktur besprochen, d.h. woraus besteht eigentlich ein Funktionsverbgefüge. Im dritten Teil wird die Einteilung von Funktionsverbgefügen unter verschiedenen Kriterien diskutiert. Sie werden nach der morphologischen Form des nominalen Gliedes, im Hinblick auf passivische oder aktivische Bedeutung und nach der Aktionsart analysiert. Das nächste Kapitel betrifft die Frage der Lexikalisierung von FVG und Abgrenzungskriterien zwischen beiden Klassen (lexikalisierten und nicht-lexikalisierten). Sie werden in Bezug auf solche syntaktische Ebenen wie Artikelgebrauch, Numerus, Negation, Pronominalisierung, Erfragbarkeit und Attribuierung voneinander differenziert. Dann werden syntaktische Kriterien von FVG beschrieben, die zur Unterscheidung zwischen FVG und anderen Wortverbindungen dienen. Auf der Grundlage von dargestellten Einteilungen behandelt dann die Arbeit syntaktische und kommunikative Leistungen von FVG, d.h. welche Rolle sie in der Sprache erfüllen. Als letztes kommt kurze Analyse eines Textes, wo alle auftretenden Funktionsverbgefüge unter besprochenen Kriterien analysiert werden. Ein Fazit und ein kurzer Ausblick auf die untersuchte Problematik schließen die Arbeit. Basis der vorliegenden Untersuchungen sind verschiedene Grammatiken und andere sprachwissenschaftliche Bücher, die sich mit dieser Thematik befassen.