Female suicide motive in Sophocles' and Euripides' selected tragedy.

Niniejsza praca przybliża motyw samobójstwa bohaterek w tragedii greckiej na podstawie porównania dramatów Sofoklesa Król Edyp i Trachinki oraz sztuki Hippolytos uwieńczony Eurypidesa. Przedstawia również aktualną literaturę przedmiotu w tematyce tragedii greckiej oraz śmierci samobójczej w starożytności. Samobójstwo w tragediach ukazywane jest zawsze w kontekście takich wartości jak godność (timē), reputacja (eukleia), sława (kleos), zmaza (miasma), wstyd (aidōs). Śmierć samobójcza pozwalała bohaterom zachować godność w przypadku, gdy ich zachowanie lub czyn doprowadziły do utraty dobrej reputacji i poczucia wstydu w społeczności, która miała silny wpływ na jednostkę i często przyzwalała na samobójstwo. Tragedia odzwierciedlała codzienność, zatem często pojawiał się w nich motyw samobójstwa. W tragedii greckiej najczęściej występowały samobójstwa kobiet. Notuje się kilkanaście przykładów z zachowanych antycznych tragedii.Szczegółowa analiza treści wybranych tragedii, charakterów (słów i zachowania) bohaterek oraz fragmentów bezpośrednio odnoszących się do samobójstwa stanowią główną część niniejszej pracy. Badania te pozwoliły na znalezienie stałych i powtarzalnych elementów, które zadecydowały o występowaniu motywu samobójstwa. W przypadku śmierci Jokasty, Dejaniry i Fedry (odpowiednio bohaterki powyższych tragedii) są to m.in: utrata godności i chęć jej zachowania jako główna motywacja, związek śmierci z miłością i małżeństwem i ich wpływ na wybór sposobu śmierci z rąk własnych, funkcja wzbudzania określonych uczuć u widzów: litości i strachu. Samobójstwo w każdej tragedii odnosiło się do systemu uniwersalnych wartości etycznych i ukazywało silne związki bohaterek ze społecznością, a także jej lamentacyjną reakcję na wieść o śmierci. Analiza treści wybranych tragedii pozwoliła dostrzec wpływ aktu samobójczego na strukturę i akcję dramatu, natomiast analiza leksykalna oryginalnego tekstu tragedii ukazała powtarzalność słownictwa oraz greckiej terminologii w opisach samobójstwa. W każdej tragedii występuje także wiele indywidualnych elementów samobójstw bohaterek, wynikających ze specyfiki świata przedstawionego i fabuły. Dejanira popełniła samobójstwo po tym, jak chciała uratować swoje małżeństwo i nieświadomie przyczyniła się do śmierci męża. Nie mogła żyć z takim piętnem, przebiła się mieczem. Jokasta powiesiła się, kiedy odkryła, że żyła w małżeństwie z własnym synem. W szale rozpaczy przeklinała łoże małżeńskie. Wstyd oraz życie ze świadomością okropieństwa kazirodztwa było poniżej jej godności. Fedra natomiast, zmożona niechcianą i haniebną miłością do pasierba, ze wstydu powiesiła się. To uratowało jej godność i reputację w oczach męża i społeczności.

This dissertation focuses on female suicide motive in classical Greek tragedy. It bases on three tragedies: Sofocels’ Oedipus the King and Women of Trachis and Euripides’ Hippolytus. It also uses current literature in the field of ancient suicide and some aspects of studies on Greek tragedy and ethics. Suicide in tragedy was presented in connection with these values: honor (timē), reputation (eukleia), fame (kleos), stigma (miasma) and disgrace (aidōs). Self-destruction was often the only way to save one’s honor and good reputation in the case of feeling shame in the eyes of society. It was a response to social pressures and human conflict with the one’s and society’s values. Greek tragedy was inclined to present ancient reel life, so tragedians have used the suicide theme frequently, especially it was female suicide. Main part analyses plots of three tragedies and words and action of each female character, who killed herself. My attention also focuses on these fragments which directly refer to suicide. My research gives views on permanent features in suicide motive which appear in each tragedy. In the case of self-destruction of Jocasta, Deianeira and Phaedra suicide theme encompasses these regular elements: shame and loss of honor, efforts to save good reputation as a main motivation, connections between suicide and marriage and its effect on method of death, excitation function of feeling pity and fear. Suicide as well affected on structure and action. In each tragedy poets used the same or very similar Greek terms and vocabulary specifying self-destruction in every aspects. My research as well concerns on variation and individualization in suicide motive in tragedy which are caused by plot and theme of each tragedy. Deianeira stabbed herself because by her efforts to save marriage she killed her husband. This stigma did not let live in society. Jocasta hanged herself when she discovered incest in her marriage, shame and grief was her motivation. Phaedra by hanging saved her honor and overpowered disgraceful and shameful passion for her stepson.