Queer utopias in Polish art after 1989

Praca licencjacka Queerowe utopie w sztuce polskiej po roku 1989 dotyczy przejawów obecności queerowych utopii, rozumianych zgodnie z myślą ich autora, filozofa Jose Estabana Munoza w współczesnej sztuce polskiej. Zgodnie z sporządzoną charakterystyką owych utopii przez Munoza, w pracy znajdują się trzy przykłady praktyk artystycznych, które stanowią reprezentacje wybranych cech omawianego rodzaju utopii. Praca skupia się przede wszystkim na projekcie artystycznym Alicji Żebrowskiej Onone – Świat po świecie (1995-1999), w którym artystka prezentuje wizje nowego człowieka, który na drodze ewolucji wypracował sobie możliwość samozapładniania się i jest samowystarczalna. Drugim projektem jest Cheerleaderka (2006) Katarzyny Kozyry, która za pomocą strategii crossdressingowych uświadamia odbiorców i odbiorczynie o silnie zakorzenionej w społeczeństwie hierarchii konfiguracji tożsamościowych oraz o stosunku uprzywilejowanej tożsamości męskiej do innych, mniej uprzywilejowanych. Trzecim projektem jest wideoart Aleksandry Polisiewcz Bestiarium podświadomości (2003), która za pomocą prostych czynności oraz prozaicznych rekwizytów tworzy symboliczny oraz surrealistyczny projekt, w którym postuluje zmieszanie się energii męskiej i żeńskiej w jedno oraz wyraża tęsknotę za płynną tożsamością płciową. Prace odpowiadają charakterystyce queerowych utopii: u Żebrowskiej mocno zaznaczony jest brak, który jest ważną kategorią dla Munoza, a w jej przypadku brak objawia się w niemożliwości samospełnienia. Kozyra natomiast bawi się tożsamościami, a jej nagłe zmienianie tożsamości jest jednocześnie nierealnym, utopijnym środkiem do krytyki współczesności. Polisiewicz natomiast, wyraża queerową utopijność z wydobycia prostych rzeczy oraz czynności z ich prozaicznego charakteru i nadaje im nowe znaczenia oraz funkcje. Celem niniejszej pracy jest pokazanie roli tworzenia utopii w sztuce oraz to, że nie muszą zawsze ukazywać wytworzonych w pełni, nierealnych światów. Utopijność może objawiać się w gestach, zachowaniach czy symbolice. Drugim celem pracy jest również podkreślenie krytycznego potencjału queerowych utopii względem współczesnej rzeczywistości.

The bachelor's thesis Queer Utopias in Polish Art after 1989 deals with the manifestations of the presence of queer utopias understood according to the thought of their author, philosopher Jose Estaban Munoz in contemporary Polish art. In accordance with Munoz's characterization of these utopias the paper includes three examples of artistic practices that are representations of selected features of these type of utopia. The paper focuses primarily on Alicja Zebrowska's art project Onone - World After World (1995-1999) in which the artist presents visions of a new human being who has developed the ability to be self-sustaining and self-sufficient through evolution. The second project is Cheerleader (2006) by Katarzyna Kozyra which uses cross-dressing strategies to make viewers aware of the strongly ingrained hierarchy of identity configurations in society and the relationship of the privileged male identity to other. The third project is Aleksandra Polisiewcz's video art Bestiary of the Subconscious (2003) which uses simple actions and stuffs to create a symbolic and surreal project that postulates the mixing of male and female energies into one and expresses a longing for a fluid gender identity. The works correspond to the characteristics of queer utopias: in Zebrowska's work lack is shown which is an important category for Munoz is strongly emphasized and in her case lack manifests itself in the impossibility of self-fulfillment. Kozyra on the other hand plays with identities, and her sudden change of identity is at the same time an unrealistic, utopian means of criticizing modernity. Polisiewicz on the other hand expresses queer utopianism from extracting simple things and activities from their mundane nature and giving them new meanings and functions. The purpose of this paper is to show the role of creating utopias in art and that they need not always show fully produced, unreal worlds. Utopianism can manifest itself in gestures, behavior or symbolism. A second aim of the work is also to highlight the critical potential of queer utopias in relation to contemporary reality.