Defining the notion of disability in modern philosophy

Przedmiotem niniejszego opracowania jest współczesna dyskusja filozoficzna na temat niepełnosprawności, charakteryzująca się głębokim sporem między różnymi definicjami niepełnosprawności (disability). Spór ten czasami jest przedstawiany jako konfrontacja przedstawicieli medycznego oraz społecznego podejścia do niepełnosprawności, takie ostawienie sprawy stanowi jednak pewne uproszczenie, ponieważ różnorodnych modeli niepełnosprawności oraz towarzyszących im konceptualizacji tego pojęcia jest o wiele więcej. Celem artykułu jest uporządkowanie głównych stanowisk w sporze o definicję, czy też naturę zjawiska niepełnosprawności. Interesuje nas nie tylko opis charakterystyki poszczególnych koncepcji niepełnosprawności, ale również określenie, w jakiej relacji pozostają one względem siebie. Aby usystematyzować te relacje, wyróżnione zostają cztery najważniejsze kwestie sporne między teoretykami uczestniczącymi w powyższej dyskusji. Są to: (1) kwestia eksplanacyjna (jakie są źródła zjawiska niepełnosprawności?); (2) kwestia sprawiedliwościowa (jaka jest właściwy sposób reagowania na zjawisko niepełnosprawności?); (3) kwestia moralna (jaka relacja zachodzi między niepełnosprawnością a jakością życia jednostki?); oraz (4) kwestia tożsamościowa (kto rozstrzyga, czy mamy do czynienia ze zjawiskiem niepełnosprawności?). Rekonstruując treść najważniejszych odpowiedzi na te pytania, dla uproszczenia zastosowano określenie niepełnosprawności jako "komplikacji", ponieważ termin ten charakteryzuje się na neutralnym charakterem w stosunku do poszczególnych stanowisk bronionych w dyskusji; ma on nie przesądzać, że niepełnosprawność jest czymś złym, ani też, że stanowi ona cechę dotyczącą jednostki bądź zjawisko społeczne.