Control of public administration

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie zagadnień, które mają ścisły związek ze sprawowaniem kontroli w administracji publicznej. Zostały przedstawione m.in jej najważniejsze elementy i rodzaje. W pierwszym rozdziale, który stanowi punkt wyjścia dla dalszych rozważań została wyjaśniona istota kontroli i nadzoru jak i również zestawiono ze sobą te dwa pojęcia, aby wyciągnąć z nich najważniejsze różnice. W rozdziale drugim skupiono się na zagadnieniach związanych z zewnętrzną kontrolą administracji z wyjaśnieniem najistotniejszych zagadnień dotyczących najważniejszych instytucji sprawujących kontrolę, jakimi są m.in Najwyższa Izba Kontroli, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Rzecznik Praw Obywatelskich, sądy, Generalny Inspektor Ochrony Dany Osobowych, kontrola prokuratora etc. Trzeci rozdział dotyczy kontroli wewnątrzadministracyjnej, w którym wyróżniono dwa tryby, według których przeprowadza się kontrolę są to m.in tryb zwykły i uproszczony. W niniejszym rozdziale skupiono się również na kontroli specjalistycznej, która jest mocno rozbudowana i składa się z pięciu różnych instytucji kontrolnych. Ten rodzaj kontroli ma za zadanie wychwycić braki i niedoskonałości administracji poprzez ujawnienie błędów na poszczególnych polach jej działalności. Został poruszony również temat dotyczący kontroli w administracji samorządowej, oraz kontroli sprawowanej przez Centralne Biuro Antykorupcyjne, które jest specjalistyczną służbą posiadającą instrumenty w postaci kontroli oświadczeń majątkowych, oraz decyzji gospodarczych. Czwarty rozdział poświęcono na wyjaśnienie pojęcia kontroli wewnętrznej w jednostkach organizacyjnych administracji publicznej. Skupiono się głównie na kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych, która stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem. W niniejszym rozdziale również omówiono pojęcie audytu wewnętrznego, który w przeciwieństwie do kontroli wewnętrznej nastawiony jest na zapobieganie tworzenia się różnego rodzaju ryzyka i rekomendowaniu działań, które zmierzają do poprawy danej działalności bądź systemu.

The purpose of this work is to present issues that are closely related to the exercise of control in public administration. Among other things, its most important elements and types are presented. In the first chapter, which is the starting point for further considerations, the essence of control and supervision was explained and the two concepts were juxtaposed in order to draw the most important differences. The second chapter focuses on issues related to external control of the administration with an explanation of the most relevant issues concerning the most important institutions that exercise control, such as the Supreme Audit Institution, the Constitutional Court, the State Court, the Ombudsman, the courts, the Inspector General for Personal Data Protection, the prosecutor's control, etc. The third chapter deals with intra-administrative control, which distinguishes two modes according to which the control is carried out are, among others, ordinary and simplified mode. This chapter also focuses on specialized control, which is heavily developed and consists of five different control institutions. This type of control is designed to catch shortcomings and inadequacies of the administration by revealing errors in the various fields of its activities. Also covered is the topic of control in local government administration, and the control exercised by the Central Anti-Corruption Bureau, which is a specialized service that has instruments in the form of controlling asset declarations, and economic decisions. The fourth chapter is devoted to explaining the concept of internal control in public administration units. The focus is mainly on management control in units of the public finance sector, which is the totality of measures taken to ensure that objectives and tasks are carried out in a lawful manner. This chapter also discusses the concept of internal audit, which, unlike internal control, is geared towards preventing the formation of various risks and recommending actions that aim to improve a given activity or system.