Executive power models in selected democratic countries – United Kingdom, Australia, United States, Switzerland, Germany

Tematem pracy magisterskiej jest problematyka relacji pomiędzy organami władzy wykonawczej w kontekście jej oddziaływania na modele egzekutywy w państwach germańskojęzycznych. Wybór państw został zasadniczo dokonany za pomocą kryteriów: wspólnego podłoża historycznego, języka, kultury, poziomu rozwoju oraz rozbicia terytorialnego. Na wstępie zostały wyjaśnione podstawowe pojęcia, takie jak podział władzy, system hamulców oraz elementy współdziałania organów. Podczas komparatystyki ustrojów Wielkiej Brytanii, Australii, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii oraz Niemiec naświetlone zostały aspekty kluczowe dla poznania podstaw ustrojów państwowych, takie jak: geneza systemu, naczelne zasady ustrojowe, źródła prawa, systematyka ustaw zasadniczych, charakterystyka organów, sposób ich powoływania, odwoływania czy zakres kompetencji. Celem niniejszej pracy jest przeanalizowanie wpływu germanizacji i common law na ustrój Rzeczypospolitej Polskiej oraz próba rozstrzygnięcia sporu doktrynalnego dotyczącego terminologicznego i merytorycznego oznaczenia zasady podziału władzy, „Podział władzy czy podział władz (władza państwowa – separation of powers)?”. W pracy postawiono następujące pytania badawcze: 1) Czy polskie rozwiązanie ustrojowe, czyli dualistyczna egzekutywa, która chcąc poprawnie wykonywać swe uprawnienia kieruje się zasadą współdziałania władz, jest modelem pożądanym? 2) Czy może też bardziej efektywna dla sprawnego funkcjonowania państwa jest monokratyczna władza wykonawcza, gdzie organ nie byłby skrępowany w swoim działaniu? 3) A może egzekutywa powinna składać się z dwóch organów, gdzie jeden będzie odgrywał znaczącą rolę, a drugi będzie wykonywał funkcje reprezentacyjne? 4) Czy tak naprawdę egzekutywa w państwie powinna być silna, czy też większość jej kompetencji powinien przejąć parlament? W zakończeniu przedstawiono wnioski i przemyślenia.

The subject of the thesis is the nature of the relationship between the executive authorities in the context of its impact on executive authority models in the german – speaking countries. The countries were chosen based on following criteria: a common historical background, language, culture, level of development and territorial split. At the outset of thesis, the basic concepts are explained, such as the separation of powers, checks and balances system and elements of cooperation of state authorities. While comparing political systems of Great Britain, Australia, United States, Switzerland and Germany following key aspects were highlighted in order to understand the basis of their political systems: origin of the system, guiding principles of the political system, sources of law, systematic of fundamental laws, characteristics of organs of executive power, procedure for their appointment and dismissal or competence range. The aim of this thesis is to analyze the impact of Germanization and common law on the political system of the Polish Republic and attempt to resolve the dispute on doctrinal terminology and substantive determination of the separation of powers. The following research questions were asked: 1) Is the Polish political system, which has dualistic executive and where both bodies cooperate, a desired model? 2) Would monocratic executive authority be more effective for the efficient functioning of the state, by allowing the state body not to be constrained in its actions ? 3) Should the executive consist of two bodies, where one will play a significant role, and the other will perform representative functions? 4) Should the executive in the country be strong, or the majority of its competence should be taken by the parliament? The final part of thesis consists of conclusions and deliberations.