On law and justice

Autor tekstu źródłowego: Sigismundus Lauxmin. Bibliogr s. XXXIX-XLIII. Wydanie krytyczne przygotowali: Krzysztof Bekieszczuk, Steffen Huber, Konrad Kokoszkiewicz, Živilė Pabijutaitė, Maria Poszepczyńska, Anna Treter. Kierowanie zespołem: Steffen Huber. Nr eISBN podano na podst. inf. na stronie wydawcy (na wersji drukowanej podany tylko ISBN). Finasowanie: program Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2018-2024, nr projektu 31H 17 0438 84 (Polonica philosophica orientalia. Filozofia w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. i historiografia filozofii w Polsce, Litwie, Białorusi i Ukrainie). Zawiera także fragment łacińskiego źródła przetłumaczony na j. polski pt. Traktat teologiczny "O prawie i sprawiedliwości" na drugą część drugiej części "Sumy teologicznej" św. Tomasza z Akwinu (od kwestii 57)”, tekst na s. 405-466. Publikacja ukazała się również w wersji elektronicznej z numerem eISBN 978-83-66546-88-2

Zygmunt Lauksmin (1596-1670), profesor Uniwersytetu Wileńskiego, jest dotychczas znany głównie jako filolog, teoretyk retoryki i muzyki. Jego traktat "De iure et iustitia", wygłoszony w roku akademickim 1647/1648 dla studentów nowo założonego Wydziału Prawa Uniwersytetu Wileńskiego, stanowi jedno z najważniejszych źródeł historii prawa i filozofii w XVII w. Zbiegają się w nim doświadczenia ze Statutami Litewskimi z lat 1529, 1566 i 1588, dyskursy iberyjskich prawników XVI i XVII w. oraz myśl prawnonaturalna w ujęciu starożytnym, renesansowym i nowożytnym. Zakreślona przez Lauksmina kontraktowa teoria prawa odsłania korzenie konstytucjonalizmu w okresie świetności Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jednocześnie zapowiada osiemnastowieczne koncepcje umowy społecznej.

Sigismundus Lauksmin (1596-1670), a professor at the University of Vilnius, is known mainly as a philologist, rhetoric and music theorist.His treatise "De iure et iustitia", delivered in the 1647/1648 academic year to students of the newly founded Faculty of Law at the University of Vilnius, is one of the most important sources for the history of law and philosophy in the 17th century. In this treatise, Lauxmin brings together experiences with the Lithuanian Statutes of 1529, 1566 and 1588, the discourses of Iberian jurists of the 16th and 17th centuries, and natural law thought stemming from ancient, Renaissance and modern sources. Lauksmin’s contractual theory of law helps to understand the roots of constitutionalism in the golden age of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Additionally, it represents an announcement of 18th-century social contract thought.