E-Commerce and e-Businness in the Arab Countries. The case of Maktoob and Tejari Groups

Świat arabski coraz szybciej zmierza w kierunku informatyzacji społeczeństwa. Rozwiązania dostępne przez Internet ułatwiają zawieranie nowych kontaktów biznesowych, dokonywania zakupów i płatności online. Państwa Zatoki Perskiej nie tylko doganiają kraje Świata Zachodniego, ale zaczynają wpływać na trendy światowe, przejawiając choćby większą skłonność do korzystania z telefonii komórkowej w zakupach internetowych. W niektórych państwach Maszreku i Maghrebu z kolei, funkcjonują jedne z najlepszych systemów rozliczeń międzybankowych na świecie. W innych podejmowana są prywatne inicjatywy godne podziwu i uwagi np.: Maktoob czy Aramex.Obecny stan e-biznesu w państwach arabskich dowodzi, że to nie kolektywny charakter arabskiej kultury, konserwatyzm czy religia stoją na drodze jego rozwoju. Handel świetnie przystosowuje się do uwarunkowań społecznych w różnych kręgach kulturowych. Można też śmiało stwierdzić, że to nie kultura, a czynniki polityczne i ekonomiczne odgrywają kluczową rolę we wdrażaniu i adopcji e-biznesu i handlu elektronicznego w krajach arabskich. Nie możemy jednak pominąć wiedzy, bez której przeciętny użytkownik Internetu w świecie arabskim nie usiadłby do komputera. Fakt, że rządy państw arabskich, w znacznej większości, dostrzegły, że zamiast ograniczać dostęp do Internetu i dobrodziejstw z nim związanych lepiej wykorzystać go w celu ułatwienia obywatelom kontaktu z władzami. Inicjatywy typu e–government świetnie się tam przyjmują. Użytkownicy chętnie oszczędzają czas płacąc na przykład podatki przez Internet. Praca zapoznaje nas z kluczowymi pojęciami branży. Nakreślona jest również krótka historia handlu elektronicznego na świecie i jego geneza. Szczegółowa analiza pojęć pozwala zrozumieć różnice pomiędzy e–biznesem, handlem elektronicznym, a nową gospodarką. W pracy przedstawione są uwarunkowania rozwoju e–biznesu i handlu elektronicznego oraz różnice w rozwoju poszczególnych części świata arabskiego ze szczególnym uwzględnieniem kultury w kontekście postępującej globalizacji. Pojawia się tutaj pojęcie deterytorializacji kultury, które świetnie tłumaczy pewną elastyczność i umiejętność adaptacji kultury do postępującej technologii.Arabowie jako ludzie świadomi swej kultury będą raczej modyfikować i naginać kształt handlu elektronicznego i e–biznesu do własnych potrzeb, niż unikać kontaktu z rozwijającą się technologią. Dlatego też, tak ważne jest, wspieranie innowacyjności małych, lokalnych przedsiębiorstw, które najlepiej znają uwarunkowania rodzimych rynków. To właśnie takim firmom najłatwiej stworzyć rozwiązania dla potrzeb lokalnych społeczności.Przykład grupy Maktoob, która jako jedna z pierwszych odniosła ogromny sukces w branży e-handlu pokazuje jak twórcy firmy potrafili sprostać oczekiwaniom arabskiego użytkownika Internetu poprzez stworzenie kompleksowej oferty, od portalu informacyjnego, poczty elektronicznej, serwisu blogerskiego, przez serwis aukcyjny po arabską wyszukiwarkę. Jednym z najważniejszych poruszonych tematów jest próba opisania przeszkód i wyzwań, jakie stoją przed krajami arabskimi na drodze rozwoju e-biznesu oraz wskazania ewentualnych rozwiązań.

The Arab world is moving faster and faster towards the computerization of society. Solutions available via Internet make it easier to find new business contacts, shop and trade online. The gulf states are not only catching up with the Western World , but they are beginning to influence global trends, having revealed even greater tendency to use mobile phones in online purchases. In some countries of Mashreq and Maghreb, operate some of the best interbank settlement systems in the world. In other, private initiatives undertaken are admirable such as: Maktoob or Aramex. E-business in Arab countries shows that this is not the collective nature of Arab culture, conservatism or religion which stand in the way of its development. Trade adapts to the social conditions in different cultures. It turned out this is not culture but political and economic factors which play a key role in the implementation and adoption of e-business and e-commerce in the Arab countries. But we cannot ignore knowledge, without which the average Internet user in the Arab world would not sit at the computer desk. The fact that the governments of the Arab states have realized that instead of restricting access to Internet it is better to use it to facilitate citizens’ access to authorities. Initiatives such as e-government are very populari in Arab countries. Key concepts and terms are introduced in the thesis. Brief history of e-commerce in the world and its origin are also outlinted. Detailed analysis of the concepts allows us to understand the differences between e-business, e-commerce, and the new economy. The context of the development of e-business and e-commerce as well as differences in economies of the Arab world with particular emphasis on culture in the environment of globalizing world are also presented. Arabs as a people are aware of their culture and they rather tend to modify and bend the shape of e-commerce and e-business in order to adapt it to their cultural needs, then avoid contact with the developing technology. Therefore, it is important to support innovation in small and local businesses which know the best conditions of domestic markets. Example of Maktoob Group, which was huge success in e-commerce, shows how companies could meet the expectations of the Arab Internet user through the creation of a comprehensive offer from information portal, e-mail, auction website to Arabic search engine. The most important topics discussed is an attempt to describe the obstacles and challenges faced by Arab countries in the development of e-business and identify possible solutions.