Heavy metal concentration in rodents tissues from Olkusz Forest

Celem niniejszej pracy było zbadanie poziomu metali ciężkich w narządach i odchodach nornic rudych (Myodes glareolus) i myszy polnych (Apodemus agrarius), odłowionych w 2009 roku w lasach olkuskich i Szymbarku oraz ocena zanieczyszczenia tych terenów. Odłowy gryzoni stanowiących materiał badawczy prowadzono jesienią 2009 roku w dwóch różnie zanieczyszczonych terenach. Pierwszy teren wyznaczono w lasach olkuskich, gdzie wybrano trzy powierzchnie badawcze: Podlesie, Rabsztyn i Hutki, położone w różnej odległości od huty cynku w Bukownie. Drugi teren stanowił obszar Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Szymbarku. Jako teren kontrolny wybrano Bory Tucholskie.Zbadany został poziom kadmu, ołowiu oraz pierwiastków fizjologicznych (Cu, Zn i Fe), w nerkach, wątrobach, kościach i odchodach gryzoni. Otrzymane wyniki dla nornic porównano z danymi z lat wcześniejszych w celu oceny stopnia zanieczyszczenia obszarów znajdujących się w pobliżu ZGH „Bolesław” w Bukownie w latach 2003 – 2009. Porównano również poziom akumulacji badanych metali u trzech gatunków gryzoni odłowionych na tych samych terenach w 2009 roku. Wykazano, że nornica ruda akumulując w większości przypadków większe ilości kadmu i ołowiu jest lepszym biowskaźnikiem zanieczyszczenia obszarów leśnych aniżeli obydwa gatunki myszy. Koncentracje metali fizjologicznych w tkankach nornic rudych i myszy polnych nie różniły się istotnie statystycznie pomiędzy powierzchniami w lasach olkuskich, co wskazuje na regulację homeostatyczną ich stężenia w organizmach tych gryzoni, pomimo zanieczyszczenia badanych terenów cynkiem. W przypadku kadmu i ołowiu uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują na utrzymujące się duże zanieczyszczenie lasów olkuskich. Wykazano, że obszar Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Szymbark jest średnio zanieczyszczony i to dyskwalifikuje go jako teren kontrolny.

The aim of this study was to examine the level of heavy metals in organs and feaces of bank voles (Myodes glareolus) and field mice (Apodemus agrarius), caught in 2009 in Olkusz Forest and Szymbark and to assess contamination of these areas. Rodents were caught in autumn 2009 in two differently polluted areas. In the Olkusz Forest three research sites (Podlesie, Rabsztyn and Hutki), located in different distance from zinc smelter in Bukowno, were chosen. The second area was located within the Base Station of Integrated Nature Monitoring System in Szymbark. Control area was chosen in Bory Tucholskie.The level of cadmium, lead and physiological elements (Cu, Zn and Fe), in kidneys, livers, bones and feaces of rodents were analysed. Received results for bank voles were compared with data from earlier years to assess contamination of areas located in the vicinity of ZGH "Bolesław" in Bukowno in 2003 – 2009. A level of accumulations of examined metals in three rodents species caught on the same areas in 2009 was also compared. Best bioindicator of forest contamination is bank vole, when compare with two mice species, as it accumulate the highest concentration of cadmium and lead.Concentrations of physiological metals in tissues of bank voles and field mice didn't differ statistically between sites in Olkusz Forest which indicating homeostatic regulation of their concentrations in organisms of these rodents, in spite of the higher zinc pollution. In case of cadmium and lead received results indicate the higher contamination of Olkusz Forest. The area of Base Station of Integrated Nature Monitoring System in Szymbark is moderatelly polluted and it is disqualifying him as the control area.