The Western Balkans Between East and West: The Case of Serbia

Praca licencjacka analizuje relacje państw Bałkanów Zachodnich z Unią Europejską i Federacją Rosyjską, ze szczególnym uwzględnieniem przypadku Serbii. Region ten, obciążony doświadczeniem wojen jugosłowiańskich oraz dziedzictwem złożonych uwarunkowań politycznych i kulturowych, pozostaje obszarem rywalizacji wpływów Zachodu i Wschodu. Dla Unii Europejskiej stanowi on przestrzeń wymagającą dalszej integracji i stabilizacji, natomiast dla Rosji – ważny obszar utrzymywania obecności politycznej, gospodarczej i kulturowej. Państwa regionu zmuszone są do balansowania pomiędzy różnymi orientacjami, co wpływa na ich politykę zagraniczną, bezpieczeństwo oraz rozwój społeczno-gospodarczy. Szczególne znaczenie ma przypadek Serbii, która deklarując wolę integracji z Unią Europejską, jednocześnie konsekwentnie podtrzymuje bliskie więzi z Rosją. Ta dualność polityczna i tożsamościowa znajduje odzwierciedlenie zarówno w działaniach władz, jak i w postawach społecznych. Analiza pozwala zrozumieć mechanizmy równoważenia orientacji prorosyjskich i proeuropejskich oraz ukazuje specyfikę procesów zachodzących w całym regionie. Celem pracy jest zbadanie czynników politycznych, gospodarczych, społecznych i historycznych wpływających na kierunek polityki zagranicznej państw Bałkanów Zachodnich, ze szczególnym naciskiem na Serbię. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie badawcze: jakie czynniki determinują prorosyjski bądź proeuropejski wybór państw regionu i jakie konsekwencje niesie to dla przyszłości integracji europejskiej oraz stabilności politycznej Bałkanów Zachodnich. Zagadnienie relacji Serbii z Rosją i Unią Europejską pozostaje aktualne w kontekście współczesnych wyzwań geopolitycznych, takich jak wojna w Ukrainie, kryzys energetyczny czy spowolnienie procesu rozszerzenia UE. Analiza umożliwia lepsze zrozumienie dynamiki politycznej w Europie Południowo-Wschodniej oraz mechanizmów kształtowania się polityki zagranicznej państw regionu.

This bachelor’s thesis analyzes the relations between the Western Balkan states, the European Union, and the Russian Federation, with particular emphasis on the case of Serbia. The region, burdened by the experience of the Yugoslav wars and the legacy of complex political and cultural conditions, remains an area of competition between Western and Eastern influences. For the European Union, it represents a space requiring further integration and stabilization, while for Russia it constitutes an important sphere for maintaining political, economic, and cultural presence. The countries of the region are compelled to balance between different orientations, which significantly affects their foreign policy, security, and socio-economic development. The case of Serbia is of particular importance: while declaring its aspiration to integrate with the European Union, it simultaneously maintains close ties with Russia. This political and identity duality is reflected both in governmental decisions and in public attitudes. The analysis offers insights into the mechanisms of balancing pro-Russian and pro-European orientations and highlights the specific dynamics unfolding throughout the region. The main objective of the thesis is to examine the political, economic, social, and historical factors shaping the foreign policy of the Western Balkan states, with a special focus on Serbia. The author seeks to answer the research question: which factors determine a pro-Russian or pro-European orientation among the states of the region, and what consequences does this have for the future of European integration and the political stability of the Western Balkans? The issue of Serbia’s relations with Russia and the European Union remains highly relevant in light of contemporary geopolitical challenges such as the war in Ukraine, the energy crisis, and the slowdown of the EU enlargement process. The analysis contributes to a better understanding of the political dynamics in Southeast Europe and of the mechanisms shaping the foreign policy of states situated at the crossroads of East and West.