Aspects of Independence Among 19th-Century Russian Literary Heroines. (Liza Kalitina – "A Nest of the Gentry", Olga Ilynskaya – "Oblomov", Anna Odintsova – "Fathers and Sons", Anna Karenina – "Anna Karenina"

Niniejsza praca podejmuje temat różnych form kobiecej niezależności w literaturze rosyjskiej XIX wieku. Niezależność rozumiana jest tutaj jako zdolność do podejmowania samodzielnych decyzji, niezależnie od oczekiwań społecznych. Analizie poddano cztery bohaterki literackie — Lizę Kalitinę ("Szlacheckie gniazdo"), Olgę Ilińską ("Obłomow"), Annę Odincową ("Ojcowie i dzieci") oraz Annę Kareninę ("Anna Karenina") — które kwestionują tradycyjne role przypisane kobietom i dążą do osobistego szczęścia, często ponosząc wysokie koszty emocjonalne i społeczne.W pracy zbadano, jak niezależność tych postaci przejawia się w czterech kluczowych aspektach: emocjonalnym (sprzeciw wobec norm społecznych dotyczących miłości), społecznym (opór wobec presji rodziny i otoczenia), intelektualnym (dążenie do edukacji i samorozwoju) oraz finansowym (znaczenie autonomii ekonomicznej).Pierwsza część pracy przedstawia tło historyczne, ukazując rolę kobiet i ich status prawny w Rosji XVIII i XIX wieku. Podkreślono zależność kobiet od męskich opiekunów oraz ograniczenia w dostępie do edukacji i życia zawodowego. Druga część stanowi analizę porównawczą wybranych bohaterek, ukazując, w jaki sposób każda z nich radzi sobie z narzuconymi ograniczeniami społecznymi.Choć próby uzyskania niezależności często prowadzą do osobistych strat i wewnętrznych konfliktów, bohaterki te wyznaczają punkt zwrotny w literackim przedstawieniu kobiet. Ich losy zapowiadają szersze przemiany kulturowe i ideologiczne, które znajdą swój wyraz w ruchu emancypacyjnym pod koniec XIX wieku.

This thesis explores various forms of femele independence in 19th century Russian literature. Independence is understood here as the ability to make personal desisions regardless of social expectations. The heroines analyzed – Liza Kalitina ("A Nest of the Gentry"), Olga Ilyinskaya ("Oblomov"), Anna Odintsova ("Fathers and Sons"), and Anna Karenina ("Anna Karenina")- challenge traditional roles and strive for personal happiness, often at great emotional and social cost.The study analyzes how their independence manifests in four aspects: emotional (defiance of social norms regarding love), social (resistance to family or societal pressure), intellectual (the persuit of education) and financial (the importance of economic independence). The first part offers a historical overview of women’s roles and legal status in 18th – and 19th – century Russia, emphasizing their dependence on male guardianship and the restrictions placed on their education and career opportunities. The second part presents a comperative analysis of the selected heroines, illustrating the ways in which each character navigates and resists societal expectations. Allthoug their attempts at independence often lead to personal loss or internal conflict, these heroines mark a turning point in the literary portrayal of women. Their struggles anticipate the broader cultural and ideological shifts that emerged with the women’s emancipation movement at the end of the 19th century.