The crossings over of the Bieszczady Mountains into Hungary by general Anders and his subordinates at the end of the defence war of 1939 : part II

Do artykułu załączono mapę przeglądową (1 : 300 000) z rekonstrukcją tras końcowego etapu (27.09 - 2.10.1939) szlaku bojowego gen. Andersa i jego podkomendnych, w tym szwadronu zbiorczego płk. Schweizera.

We wrześniu 1939 r. szlak bojowy generała Władysława Andersa i dowodzonych przez niego: Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, a następnie Grupy Operacyjnej Kawalerii, wiódł w poprzek całego terytorium II Rzeczypospolitej - z okolic Lidzbarka Welskiego na pograniczu Prus Wschodnich po Bieszczady na ówczesnej granicy węgierskiej. W końcowej fazie wojny obronnej przyszło im walczyć po kolei z wojskami obu agresorów: niemieckim Wehrmachtem i sowiecką Armią Czerwoną. Po częściowym okrążeniu i rozproszeniu przez Sowietów pod Władypolem 27 września Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa, jej resztki przebijały się na Węgry. W drugiej części artykułu przedstawiono losy szwadronu zbiorczego pułkownika dypl. Ludwika Schweizera. Jako jedyny spośród dowódców konnych pułków kawalerii polskiej w kampanii wrześniowej zdołał on w mundurze i z bronią w ręku przedrzeć się do granicy węgierskiej wraz z oficerami i żołnierzami 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich i z Wileńskiej Brygady Kawalerii, staczając pod drodze walki z bojówkami nacjonalistów ukraińskich (w rejonie Niżankowic), Sowietami (nocna szarża w Bóbrce) i Niemcami (potyczka na Łopienniku). Należący do jego szwadronu zbiorczego artylerzyści z 9 Dywizjonu Artylerii Konnej dostali się w większości do niewoli niemieckiej. Artykuł opiera się na literaturze przedmiotu i materiałach archiwalnych, zawiera krytyczny przegląd stanu wiedzy i wnosi szereg nowych ustaleń.