Knowledge and health behaviors of the inhabitants of Podhale in the field of prevention of cardiovascular diseases

Wstęp: Choroby układu krążenia były i są nadal jedną z głównych przyczyn zgonów w populacji Polski, a także innych krajów wysoko uprzemysłowionych na świecie. Miażdżyca, leżąca u podstaw chorób układu krążenia rozwija się latami bezobjawowo, znacznie zwiększając ryzyko zgonu z przyczyn sercowo- naczyniowych. Rozwój miażdżycy poprzedzają najczęściej antyzdrowotne zachowania związane ze stylem życia, takie jak niska aktywność fizyczna, zła dieta oraz stosowanie używek, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju dyslipidemii, które są głównym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi miażdżycy. Nadciśnienie tętnicze natomiast jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu sercowo- naczyniowego. Diagnozowane jest aż u 32% populacji osób dorosłych w Polsce, a nieleczone prowadzi do poważnych powikłań narządowych. Efektem przewlekłego nadciśnienia tętniczego oraz miażdżycy jest rozwój niewydolności serca. Zachorowalność na nią zwiększa się znacznie po 75 roku życia, osiągając 10 - 20% wśród osób w wieku 70 - 80 lat, nieleczona prowadzi do zgonu. Również choroba niedokrwienna serca, powstająca w efekcie długotrwałego narażenia na wysokie wartości ciśnienia tętniczego oraz rozwoju blaszki miażdżycowej, rozwija się często niepostrzeżenie, prowadząc do nagłych zgonów sercowych. Chcąc zapobiegać rozwojowi chorób układu krążenia istotne jest wdrażanie ich profilaktyki pierwotnej oraz promowanie pozytywnych zachowań zdrowotnych. Cel: Celem pracy jest ocena poziomu wiedzy oraz poziomu zachowań zdrowotnych mieszkańców Podhala w zakresie profilaktyki chorób układu krążenia.Materiał i metody: Do badania włączono 100 losowo dobranych mieszkańców Podhala. Jako metodę badawczą zastosowano sondaż diagnostyczny z użyciem autorskiego kwestionariusza ankiety oraz IZZ Juczyńskiego. Dla prezentowanych analiz wybrano poziom istotności α = 0,05. Odpowiadając na postawione pytania badawcze wykorzystano nieparametryczne testy różnic U Manna-Whitney’a oraz H Kruskala-Wallisa wspieranych współczynnikami wielkości efektu. W analizie korelacji wykorzystano współczynnik korelacji rangowej Spearmana.Wyniki: Kobiety oraz mężczyźni wykazywali podobny poziom wiedzy oraz zachowań zdrowotnych, kobiety cechowała natomiast wyższa samoocena poziomu wiedzy. Wiek nie wpływał na poziom wiedzy oraz zachowań zdrowotnych. Mieszkańcy miast charakteryzowali się istotnie wyższymi wynikami poziomu wiedzy oraz samooceny wiedzy (z=3,58, p<0,001, rg= 0,44), a także zachowań zdrowotnych, w porównaniu z mieszkańcami wsi (z=2,18 p<0,029, rg= 0,27). Badani będący w związkach formalnych osiągali wyższe wyniki w zakresie zachowań zdrowotnych niż badani w stanie wolnym. Pracownicy ochrony zdrowia osiągali wyższe wyniki wiedzy z obszaru profilaktyki chorób układu krążenia niż studenci, pracownicy biurowi oraz pracownicy fizyczni. Poziom wiedzy oraz samooceny wiedzy koreluje ze wszystkimi wynikami zachowań zdrowotnych oraz rzeczywistym poziomem wiedzy.Wnioski: Wykazano związek pomiędzy miejscem zamieszkania, a poziomem wiedzy oraz zachowań zdrowotnych. Badania wykazały również, iż stan cywilny ma wpływ na poziom wiedzy oraz poziom zachowań zdrowotnych. Udowodniono także, że miejsce zatrudnienia ma wpływ na poziom wiedzy. Wykazano ponadto, iż poziom wiedzy i poziom zachowań zdrowotnych korelują ze sobą.

Introduction: Cardiovascular diseases were and still are one of the leading causes of death in the population of Poland, as well as other highly industrialized countries in the world. The atherosclerosis underlying cardiovascular disease has been developing asymptomatically for years, significantly increasing the risk of cardiovascular death. It is most often based on lifestyle-related anti-health behaviors, such as low physical activity, poor diet and the use of stimulants, which in turn leads to the development of dyslipidemia, which is the main factor conducive to the development of atherosclerosis. Hypertension, on the other hand, is the most common disease of the cardiovascular system. It is diagnosed in as many as 32% of the adult population in Poland, and untreated leads to serious organ complications. The effect of chronic hypertension and atherosclerosis is the development of heart failure. The incidence of it increases significantly after 75 years of age, reaching 10-20% among people aged 70-80 years, untreated leads to death. Also, coronary heart disease, resulting from prolonged exposure to high blood pressure and the development of atherosclerotic plaque, often develops imperceptibly, leading to sudden cardiac deaths. Aim of the study: The aim of the work is to assess the level of knowledge and the level of health behaviors of Podhale residents in the field of cardiovascular disease prevention. Material and methods: The study included 100 randomly selected inhabitants of Podhale. A diagnostic survey was used as a research method using the original questionnaire of the survey and IZZ Juczyński. Relevance level was selected for the presented analyses α = 0. 05. Non-parametric tests of differences U Mann-Whitney and H Kruskal-Wallis supported by effect size factors were used to answer the research questions. The correlation analysis used Spearman's rank correlation coefficient.Results: Women and men showed similar levels of knowledge and health behaviors, while women had higher self-assessed levels of knowledge. Age did not affect the level of knowledge or health behavior. Urban residents had significantly higher knowledge scores and self-assessment of knowledge (z=3. 58, p<0. 001, rg= 0. 44), as well as health behaviors, compared to rural residents (z=2. 18 p<0. 029, rg= 0. 27). Respondents who were in formal relationships scored higher on health behaviors than those who were single. Health care workers had higher knowledge scores in the area of cardiovascular disease prevention than students, office workers and manual workers. The level of knowledge and self-assessment of knowledge correlates with all health behavior outcomes and the actual level of knowledge.Conclusions: There was a relationship between place of residence and level of knowledge and health behaviours. Studies have also shown that marital status affects the level of knowledge and the level of health behaviours. It has also been proven that the place of employment has an impact on the level of knowledge. It has also been shown that the level of knowledge and the level of health behaviours are correlated.