The Translation of Polish Literature to Yiddish. The Example of Władysław Stanisław Reymont's 'Chłopi'.

Celem niniejszej pracy dyplomowej było zarysowanie historii przekładów literackich z języka polskiego na jidysz, ze szczególnym uwzględnieniem okresu międzywojennego. Jako przykład służący zobrazowaniu tego zjawiska wykorzystana została powieść Władysława Stanisława Reymonta "Chłopi" oraz jej tłumaczenie na jidysz autorstwa Szlojme Rozenberga pt. "Pojern: Epopej in fir bender".Pierwsze dwa rozdziały stanowią wprowadzenie do przekładu "Chłopów". Tłem dla późniejszych rozważań jest m.in próba określenia roli tłumacza w wyjaśnianiu kontekstów kulturowych oraz znaczenia przekładu w nauce. W dalszej części przedstawione zostały sylwetki autora polskiego oryginału oraz tłumacza na język jidysz. Na podstawie międzywojennej prasy żydowskiej opisane zostały okoliczności powstania przekładu "Chłopów" i jego publikacji nakładem warszawskiego wydawnictwa Orient. Określona została również potencjalna grupa odbiorców "Pojern".Trzeci rozdział skupia się na analizie porównawczej omawianych tekstów. Wyszczególnione zostały trzy kategorie tematyczne: gwara i zwyczaje wiejskie; religijność katolickich chłopów; relacje żydowsko-chłopskie. Konkluzję stanowi podsumowanie pracy Szlojme Rozenberga na podstawie wcześniejszej szczegółowej analizy jego przekładu.Poza polskim i żydowskim wydaniem epopei Reymonta, na bibliografię niniejszej dysertacji składają się: opracowania dotyczące przekładów literackich, w szczególności na język jidysz; opracowania literaturoznawcze i historyczne; notki biograficzne i leksykony; wybrane numery czasopism “Hajnt”, “Literarisze Bleter” oraz “Naszego Przeglądu”. O wyjątkowości tej pracy dyplomowej świadczy niewielka liczba powstałych do tej pory tekstów naukowych poruszających tę problematykę.

The purpose of this thesis was to briefly present the history of literary translation from Polish to Yiddish, preeminently during the interwar period. The book that served as an example of the aforementioned phenomenon was Władysław Stanisław Reymont's “Chłopi” and its Yiddish translation - Shloyme Rosenberg’s “Poyern: Epopey in fir bender”.The first two chapters are an introduction to the casus, including the attempt to determine the role of the translator as a transcultural mediator as well as emphasising the influence of translations in humanities. The following part of the dissertation portrays the authors of both “Chłopi” and “Poyern”. Based on the local Jewish press it was possible to describe the circumstances under which the Yiddish text was written and later published by the Orient publishing house in Warsaw. The presumable group of Jewish readers was determined.The third chapter focuses on the comparative analysis of both texts. It resulted in distinguishing three subject areas: folk customs and dialect; catholic motives; relations between Jews and peasants. The summary concludes and evaluates Shloyme Rosenberg’s prime work.