Analysis of the social consequences of a community policing program

Artykuł przedstawia wyniki badań sondażowych służących ocenie społecznych skutków pilotażowego programu „Bezpieczne dzielnice” realizowanego przez rok na terenie dwóch dzielnic Kalisza. Poprzez wywiady kwestionariuszowe na próbie 500 respondentów dążono do ustalenia poziomu strachu przed przestępczością, rozpoznawalności dzielnicowych i ich pracy wśród mieszkańców, a także wpływu realizacji programu na te zjawiska. Teren badań podzielono na cztery obszary odpowiadające rejonom służbowym dzielnicowych (W1, D5, D6, D7). W każdym z rejonów przeprowadzono 125 wywiadów, starając się dbać o zachowanie proporcji w odniesieniu do płci i wieku respondentów. Poziom poczucia bezpieczeństwa mierzony odpowiedzią na pytanie „Czy czuje się Pan/i bezpiecznie w miejscu zamieszkania w ciągu dnia?” jest wśród mieszkańców dzielnic Dobrzec i Widok bardzo wysoki – aż 93,4% mieszkańców zdeklarowało, że czuje się w tych okolicznościach bezpiecznie. Zaledwie 3,4% respondentów było odmiennego zdania. Poczucie bezpieczeństwa istotnie obniża się jednak, jeśli zapytać „Czy czuje się Pan/i bezpiecznie w swej okolicy po zmroku?” – twierdząco odpowiada wówczas 54,6% respondentów. Najwyżej swoje poczucie bezpieczeństwa oceniali mieszkańcy rejonu D5 (zarówno w dzień, jak i w nocy), zaś najniżej mieszkańcy W1 (w dzień) i D6 (w nocy). Uczestników badań spytano ponadto, na ile prawdopodobne jest, by na swoim osiedlu stali się ofiarami wybranych zdarzeń – głównie przestępstw lub wykroczeń przeciwko zdrowiu i mieniu. W pierwszej grupie zdarzeń zdecydowanie najwyżej szacowali oni ryzyko potrącenia przez samochód (47,8% ogólnie; aż 76,8% w W1). W odniesieniu do przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu za najbardziej prawdopodobne uznano umyślne uszkodzenie samochodu (68,3%). Włamania do piwnicy – obawiało się 62,3% respondentów (kradzieży portfela lub telefonu komórkowego – 58,2% badanych). Większość respondentów uznała, że ich poczucie bezpieczeństwa w ciągu minionych 12 miesięcy nie uległo zmianie, przy czym – co należy podkreślić – czuli się bezpiecznie przed realizacją programu i w dalszym ciągu się tak czują. Program mógł jednak w pewnym stopniu przyczynić się do poprawy poczucia bezpieczeństwa mieszkańców – szczególnie w rejonie W1. Stwierdzono tam najwyższy odsetek respondentów zgłaszających wzrost poczucia bezpieczeństwa w ostatnim roku (20%). Z kolei mieszkańcy rejonów D5 i D6 w swobodnych wypowiedziach poprawę poczucia bezpieczeństwa uzasadniali głównie większą widocznością służb patrolowych oraz działalnością dzielnicowych. Ponad jedna trzecia badanych (37,4%) dobrze oceniła pracę dzielnicowych, zaś 3,0% wyraziło ocenę przeciwną. Szczególnie dobrze ocenieni zostali dzielnicowi z rejonów W1 i D5. Większość Kaliszan jednak w ogóle nie zdecydowała się ocenić pracy dzielnicowego, wybierając odpowiedź „Nie wiem/trudno mi powiedzieć” (54,2%). Respondenci mieli również trudności z określeniem, czy ich opinia na temat dzielnicowego zmieniła się na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy. Największą poprawę tej oceny zadeklarowali mieszkańcy rejonu W1 i D5. Dane te można ostrożnie uznać za wskaźnik pewnej efektywności programu, ale przede wszystkim za potwierdzenie potrzeby dalszej popularyzacji działalności Policji w społeczności lokalnej. Zwłaszcza, że większość badanych przyznała, że nie zna swojego dzielnicowego (60%) i nie potrafiła go rozpoznać na zdjęciu (56%). Mieszkańcy udzielali w tym zakresie spójnych odpowiedzi, to znaczy z reguły, gdy deklarowali, że go nie znają, rzeczywiście nie mogli go rozpoznać. Na tle pozostałych dzielnic zdecydowanie wyróżniał się rejon W1, w którym znajomość dzielnicowego zdeklarowało 71,2% respondentów, zaś rozpoznało go 63,2%. Respondenci, którzy przyznali, że znają dzielnicowego, jako źródło tej znajomości wskazali listy dzielnicowego (55,8%) lub „Notatnik osiedla” (14,6%), a także bezpośredni kontakt z dzielnicowym (54,8%). 299 respondentów (59,8%), którzy zadeklarowali, że dostali list dzielnicowego zapytano o to, jaki jest ich stosunek do tego wydawnictwa. Zdecydowana większość badanych pozytywnie odniosła się do listu, wyrażając opinię, że jest to dobry sposób, by dowiedzieć się o zagrożeniach i pracy Policji (68,2% spośród tych, którzy dostali list), a także poznać bliżej dzielnicowego (51,8%). Respondenci relatywnie rzadko formułowali sugestie dotyczące przyszłych celów programu lub działalności dzielnicowych. Obok ogólnych postulatów dotyczących większej dbałości o bezpieczeństwo najczęściej wyrażano potrzebę ograniczenia problemu gromadzącej się, hałasującej lub agresywnej młodzieży. Warto podkreślić, że znaczna część respondentów dostrzegła wzmożoną aktywność Policji w ostatnich miesiącach w odniesieniu do tego właśnie problemu.