Początek pracy to wprowadzenie w niezbyt popularną wśród filozofów tematykę odkrycia naukowego. Tak zwany podział na kontekst uzasadnienia i kontekst odkrycia (Reichenbach 1938) znacząco zwolnił rozwój naszej wiedzy na tym polu (poprzez uznanie drugiego jako dziedziny badań psychologicznych). Pierwszym celem będzie wskazanie przyczyn tej niechęci (neopozytywistyczny program racjonalności) jak i jej skutków (nieciągły obraz nauki). Następnie wyznaczam potencjalne pole i kierunek badań.Rdzeń pracy to rekonstrukcja jak i analiza pojęcia Trzeciego Świata K. Poppera oraz mocno nawiązującej do niego propozycji E. Pietruskiej-Madej, sytuacji odkryciogennych, które traktują o schemacie tworzenia oraz uwarunkowaniu treści i formy nowej hipotezy. Rozwiązują one znaczną część problemów (np. wstępną wiarygodność hipotezy). Krytyka tych koncepcji (głównie poprzez wskazanie całkowitego wyłączenia podmiotu z badań) będzie pierwszym krokiem w tworzeniu teorii odkrycia naukowego. Szczególną wartość dostarczą analizy różnych znaczeń pojęcia paradygmatu w Postscriptum do Struktur Rewolucji Naukowych T. Kuhna. Wprowadzam pojęcie modelu rzeczywistości jako podstawowej struktury (w której zawierają się m.in paradygmaty, czy szerzej, elementy świata trzeciego). To podejście zachowuje wszystkie osiągnięcia sytuacji odkryciogennej, a jednocześnie poprzez wskazanie miejsca podmiotu w ON, kreśli bardziej intuicyjny obraz nauki, rozwiązuje problem rewolucji Kuhna (jest to wtedy zmiana ilościowa, a nie jakościowa) oraz posiada znaczną moc wyjaśniającą w zakresie szeroko rozumianego zdobywania wiedzy.

The paper starts with an introduction to the subject of scientific discovery which is rather unpopular among philosophers. The so-called distinction between the context of justification and the context of discovery (Reichenbach 1938) significantly delayed the development of our knowledge in this field (as the latter was being classified as a field of psychological research). The first aim of this paper is an identification of the causes of this reluctance (the rationality programme of logical positivism) and its effects (a discontinuous image of science). Next, the potential field and direction of research will be set out.The core of the present work is a reconstruction and analysis of the Third World concept of K. Popper, and a strongly related to it Situation of Discoverablity introduced by E. Pietruska-Madej and describing the framework for creation and conditioning of new hypotheses. These Situations solve several important problems (e.g. Preliminary hypothesis credibility). A critique of these ideas (mainly by indicating the total exclusion of the research conducting agent) will be the first step in creating a theory of scientific discovery. Analyses of the different meanings of the concept of paradigm found in the Postscript of T. Kuhn's Structure of Scientific Revolution will prove particularly valuable in this respect. The concept of the model of reality is introduced here as a foundational structure (which includes i.e. paradigms or broadly understood parts of the Third World). This approach preserves all of the achievements of the Situation of Discoverablity, while simultaneously delineating a more intuitive view of science with a determinate place for the researching agent. It also solves the problem of Kuhn's scientific revolution (transforming the seemingly qualitative change into a quantitative one), while at the same time enjoying a considerable explanatory power with regards to a broadly construed knowledge acquisition.