The use of hypnosis in criminal procedure

Hipnoza jest zjawiskiem kojarzonym z magią i mistycyzmem. Obecnie jest to już jednak w pełni akceptowana technika badań naukowych, która z powodzeniem jest stosowana np. w celach leczniczych. Postulat wykorzystywania jej dla potrzeb postępowania karnego również nie jest nowy – po raz pierwszy dla celów kryminalistycznych zastosowana została w 1897 roku, w historycznej amerykańskiej sprawie People v. Ebanks. Mimo, iż od tego orzeczenia upłynęło ponad 100 lat, wykorzystanie hipnozy dla potrzeb postępowania sądowego wciąż pozostaje kwestią kontrowersyjną, która wymaga dogłębnej analizy procesowej. Niniejsza praca ma na celu zbadanie, czy i w jaki sposób hipnoza może być przydatna dla postępowania karnego, oraz czy na gruncie obecnego stanu prawnego stosowanie jej jest dopuszczalne w polskim procesie karnym. Przed właściwą analizą procesową konieczne w ocenie autorki jest uprzednie wyjaśnienie samego zjawiska hipnozy tak, by rozwiać wszelkie stereotypy, jakie na ten temat panują. W tym celu, w pierwszej kolejności wyjaśniono samo pojęcie hipnozy oraz przedstawiono, jak w rzeczywistości wygląda stan zahipnotyzowania oraz czym się on charakteryzuje. Następnie omówione zostało zjawisko hipermnezji hipnotycznej, która polegać ma na zwiększeniu możliwości przypominania sobie w hipnozie faktów i informacji oraz przedstawiono badania na temat tego zjawiska. Na dalszym etapie pracy następują rozważania na temat tego, w jakiej formie można by zastosować hipnozę w postępowaniu karnym a także analiza dopuszczalności stosowania hipnozy w polskim procesie na gruncie przepisów k.p.k z 1969 roku oraz przepisów obecnie obowiązującego k.p.k. z 1997 roku. Następnie, na przykładzie amerykańskich procesów karnych omówiono wybrane problemy procesowe związane ze stosowaniem hipnozy wobec oskarżonego.Ostatni rozdział pracy poświęcony został temu, jak według autorki powinno wyglądać stosowanie hipnozy w polskim procesie karnym. W pierwszej kolejności omówiona została wartość diagnostyczna hipnozy jako metody badawczej, a dalej przedstawiono standard, jaki powinien być przestrzegany podczas stosowania hipnozy w procesie. Kończącym pracę zagadnieniem jest propozycja zmian legislacyjnych, jakie powinny zostać wprowadzone do polskiej procedury karnej, by kwestia dopuszczalności wykorzystania hipnozy oraz formy, w jakiej powinna być ona stosowana nie budziła wątpliwości, jak to ma miejsce na gruncie obecnego stanu prawnego.

Hypnosis is a phenomenon associated with magic and mysticism. Nowadays, however, it is a fully accepted scientific research technique successfully used, for instance, for therapeutic purposes. The idea of using it for criminal proceedings is also not new – it was first used for forensic purposes in 1897, in the historic American case of People v. Ebanks. Although more than 100 years have passed since that sentence, the use of hypnosis for judicial purposes remains a controversial issue that requires thorough procedural analysis. This work aims to examine whether and how hypnosis can be useful for criminal proceedings, and whether, under the current legal framework, its use is permissible in Polish criminal proceedings.Before a proper procedural analysis, the author believes it is necessary to explain the phenomenon of hypnosis itself to dispel any stereotypes about it. To this end, the concept of hypnosis is first explained, followed by a description of what the state of being hypnotized actually looks like and what its characteristics are. Next, the phenomenon of hypnotic hypermnesia, which involves an increased ability to recall facts and information under hypnosis, is discussed, along with research on this phenomenon.The next stage of the work involves considerations on how hypnosis could be applied in criminal proceedings and an analysis of the admissibility of using hypnosis in Polish criminal proceedings under the provisions of the Code of Criminal Procedure from 1969 and the currently applicable Code of Criminal Procedure from 1997. Then, selected procedural issues related to the use of hypnosis on the accused are discussed, using examples from American criminal trials.The final chapter of the work is dedicated to how the author believes hypnosis should be applied in Polish criminal proceedings. First, the diagnostic value of hypnosis as a research method is discussed, and then the standard that should be adhered to during the use of hypnosis in the process is presented. The concluding issue of the work is a proposal for legislative changes that should be introduced to the Polish criminal procedure to ensure that the issue of the admissibility of using hypnosis and the form in which it should be applied does not raise doubts, as it does under the current legal framework.