The Impact of Religion on International Order in a Comparative Context

Zamachy terrorystyczne na World Trade Center i Pentagon uznać należy za moment przełomowy. Akt ten unaocznił konieczność zastanowienia nad aktualnością obowiązujących założeń teoretycznych dotyczących mechanizmów funkcjonowania porządku międzynarodowego. Okazało się bowiem, że ugrupowanie terrorystyczne – a więc uczestnik pozapaństwowy – dysponuje wystarczającymi środkami by zagrozić bezpieczeństwu, nie tylko Stanów Zjednoczonych, alce całego zachodniego świata. Wydarzenia z 11 września 2001 roku wskazywały również na bagatelizowane do tego momentu – znaczenie czynnika religijnego.W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania wpływu religii na proces kształtowania ładu międzynarodowego, zarówno pod względem teoretycznym – jak i w praktyce bezpieczeństwa międzynarodowego. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera kwestia przeobrażeń jakie wiążą się z dokonującym się przejściem z systemu westfalskiego do porządku późnowestfalskiego, ale także ze zmianami jakie zaszły na poziomie możliwości oddziaływania religii. Tak zdefiniowany problem badawczy znajduje odzwierciedlenie w następującej strukturze pracy.Rozdział pierwszy zostanie poświęcony przedstawieniu głównych założeń wiodących koncepcji teoretycznych . Krytyczna analiza porównawcza realizmu strukturalnego Kennetha Waltza, realizm kulturowego Samuela Huntingtona oraz kluczowych elementów podejścia neoliberalnego posłuży nie tylko wybraniu odpowiedniej perspektywy, ale także wskazaniu miejsca i roli czynnika religijnego w dominujących nurtach teoretycznych współczesnej nauki o stosunkach międzynarodowych. Rozdział drugi wypełni wskazanie główne tendencje ewolucji systemu stosunków międzynarodowej w perspektywie historycznej. Rozdział trzeci zawiera omówienie zasadniczych elementów charakterystycznych dla organizacji i funkcjonowania westfalskiego porządku międzynarodowego.Uzyskana w ten sposób charakterystyka posłuży jako punkt wyjścia dla wskazania możliwości oddziaływania czynnika religijnego. Czwarty i ostatni rozdział zawiera charakterystykę systemu późnowestfalskiego. W dalszej kolejności znajdować się będzie odniesienie do możliwości wywierania wpływu przez szeroko pojmowany czynnik religijny w kontekście zmiany jaka dokonała się zarówno na poziomie systemu międzynarodowego, jak i samego faktora religijnego. W zakończeniu przedstawione zostaną główne wnioski wypracowane w toku analizy, a dotyczące roli i znaczenia czynnika religijnego, zarówno w warunkach ładu westfalskie, jak i późnowestfalskiego.

The terrorist attacks on the World Trade Center and the Pentagon should be regarded as a turning point. This act has highlighted the need to consider the validity of existing theoretical assumptions regarding the mechanisms of international order. Because it turned out that a terrorist group – so Non-state actor – have sufficient measures to threaten the safety of – not only United States but whole Western world. The events of 11 September 2001 also indicated – downplayed to this point – the importance of the religious factor. In this paper has attempted to show the impact of the religion on the process of shaping the international order in terms of both concepts and practice of international security. On this background with particular attention presented is the issue of transformations connected with taking place transition from the Westphalian system of international relations to late Westphalian order, but also changes at the level of possible impact of religion. The research problem defined in this way is further explored in the subsequent chapters. The first chapter is dedicated presentation of main assumptions of the leading theoretical concepts. Critical comparative analysis of the structural realism of Kenneth Waltz, Samuel Huntington's cultural realism and the key elements of the neo-liberal approach will serve not only choose right perspective, but also to indicate the place and role of the religious factor in the dominant paradigms of modern theoretical science of international relations. The second chapter of my analysis is devoted to identify the main trends in the evolution of the system of international relations in a historical perspective. The third chapter provides an overview of the essential elements specific to the organization and functioning of the Westphalian international order.Thus obtained characteristics will serve as a starting point to indicate the ability to influence the religious factor. The fourth and final chapter contains a characteristic of the late Westphalian order. Subsequently, there will be a reference to the possibility of exerting influence over the wider religious factor in the context of the changes that took place both at the level of the international system and the religious factor. In conclusions, I will present the main conclusions reached in the course of analysis concerning the role and importance of the religious factor both in the Westphalian and late Westphalian order.