Feliks Koneczny's theory of the plurality of civilizations - false pluralism and value-laden historiosophy

Praca magisterska dotyczy teorii wielości cywilizacji polskiego historyka Feliksa Konecznego. Celem pracy jest konkretne wskazanie elementów obecnych w dorobku Konecznego, które nie pozwalają na uznanie jego teorii cywilizacji za spójną i funkcjonalną. Podejmuję próbę analizy strukturalnej teorii, sposobu wnioskowania oraz celów Konecznego – założonych, deklarowanych oraz ujawniających się w toku analizy jego tekstów. Pierwszy rozdział dotyczy samego autora oraz naukowych okoliczności powstania teorii. Krótkie przedstawienie milieu Konecznego poprzedza wskazanie polskich i zagranicznych wpływów oraz punktów odniesienia, z których korzystał tworząc swoją koncepcję. Następnie przedstawiam teorię wielości cywilizacji, starając się uporządkować niejasną i rozproszoną myśl Konecznego. Przywołuję i staram się wyjaśnić zasadnicze pojęcia i idee wprowadzone przez autora takie jak: kwinkunks, dwa szeregi pojęć, cywilizacja jako metoda ustroju życia zbiorowego, czy współmierność. Zauważam, że Koneczny ustosunkowując się do cech innych cywilizacji nie próbuje być obiektywnym. Dalej próbuję wskazać niekonsekwencję w stosowaniu własnych pojęć, deklarowanej metody indukcyjnej oraz brak logicznej spójności całego systemu teoretycznego. Wskazuję, że teoria, która z założenia miała ujawnić źródłowe zróżnicowanie kulturowe świata jest od początku obarczona szeregiem aksjomatów i błędów poznawczych. Staram się wskazać sposób, w jaki autor implicite daje czytelnikowi nieustannie do zrozumienia, że to, co głosi katolicka teologia stanowi nie tylko najlepsze narzędzie do postępowania dla człowieka w świecie, ale również obiektywną prawdę.

The master's thesis concerns the theory of the multiplicity of civilizations of the Polish historian Feliks Koneczny. The purpose of the thesis is to specifically identify elements present in Koneczny's oeuvre that do not allow his theory of civilizations to be considered as coherent and functional. I attempt a structural analysis of the theory, the method of inference and Koneczny's goals - assumed, declared and revealed in the course of analyzing his texts. The first chapter deals with the author himself and the scientific circumstances of the theory's emergence. A brief introduction of Koneczny's milieu is preceded by an indication of the Polish and foreign influences and points of reference he used to create his concept. Then I present the theory of the plurality of civilizations, trying to sort out Koneczny's unclear and scattered thought. I cite and try to clarify the essential concepts and ideas introduced by the author. I note that Koneczny, in addressing the characteristics of other civilizations, does not try to be objective. I further try to point out the inconsistency in the use of his own concepts, the claimed empirical method and the lack of logical consistency of the entire theoretical system. I point out that the theory, which by design was supposed to reveal the source of cultural diversity of the world, is burdened from the beginning with a number of axioms and cognitive biases. I try to point out the way in which the author implies the reader that what Catholic theology proclaims constitutes not only the best tool for man's conduct in the world, but also objective truth.