Third party responsibility for tax liabilities of entrepreneurs

Niniejsza praca przedstawia instytucje odpowiedzialności podatkowej osób trzecich za zobowiązania podatkowe przedsiębiorców. Istnienie instytucji odpowiedzialności osób trzecich ma na celu maksymalne zabezpieczenie interesów wierzyciela podatkowego szczególnie w tak narażonej na niepłynność finansową grupie podatników jaką są przedsiębiorcy. Ryzyko prowadzenia własnej działalności gospodarczej, w postaci różnych form prawnych wynikających z regulacji Kodeksu cywilnego i Kodeksu spółek handlowych, naraża przedsiębiorców na powstawanie zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego, podatku od towarów i usług czy podatków lokalnych, w których zwykle z racji wykonywania działalności gospodarczej są obciążani większymi świadczeniami podatkowymi. Praca zawiera opis istoty odpowiedzialności podatkowej, definicji przedsiębiorcy, a także szerokiego wachlarzu podmiotów mogących odpowiadać jako osoby trzecie. Osoby te nie są w żadnym przypadku stroną stosunku obligacyjnego, a jedynie ze względu na określony związek z dłużnikiem podatkowym mogą na mocy szczególnego przepisu Ordynacji podatkowej zostać pociągnięte do odpowiedzialności za jego zaległość podatkową. Generalnym kryterium ich odpowiedzialności jest korzystanie w sensie materialnym z owoców działalności gospodarczej przedsiębiorcy jak ma to miejsce w przypadku współmałżonka i innych członków rodziny, a także wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa jak ma to miejsce przy wspólnikach spółek osobowych i członkach zarządu spółek kapitałowych. Autor opisuje także możliwe zabezpieczenia wykonania decyzji o odpowiedzialności na majątku osób trzecich. Wierzyciel podatkowy ma tutaj do dyspozycji zabezpieczenia przedegzekucyjne oraz zastaw skarbowy i hipotekę przymusową. Dokonano także analizy wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległość podatkową przedsiębiorcy, która jest ograniczona ogólnymi warunkami bezskuteczności egzekucji zaległości z majątku dłużnika głównego oraz uzależniona od spełnienia przez poszczególne osoby trzecie warunków koniecznych do uznania ich odpowiedzialności za daną zaległość podatkową.

The paper presents legal institutions of third-party tax responsibility for tax liabilities of entrepreneurs. The existence of legal institutions of third-party tax responsibility aims at maximal security of the interests of the tax creditor, especially in relation to entrepreneurs - a group of taxpayers particularly prone to lack of financial liquidity. The risk of running one’s own business, in various legal forms stipulated by the Civil Code and Commercial Companies’ Code, poses a threat for the entrepreneurs to have tax liabilities as to income tax, value added tax, or local taxes where, typically because of the fact that they run their own business, they are obliged to pay higher taxes. The paper contains a description of the essence of tax responsibility, a definition of an entrepreneur, and a vast array of entities that may be held liable as third parties. Said entities are in no case a party to the debtor-creditor relationship, and only because of a particular type of relationship with the tax debtor are they able, under special regulation of the Tax Ordinance Act, to be held liable for the tax arrears of the tax debtor. A general criterion as to their responsibility is using, in a material sense, the fruits of the business activity of the entrepreneur, as is the case when being a spouse or other family member, or having an influence on the functioning of the enterprise, as is the case with partners in partnerships and members of the Board of Directors of incorporated companies. The author also describes possible ways of securing the execution of a decision for third parties to be held liable with their assets. The tax creditor has at their disposition pre-execution securities and tax lien, and compulsory mortgage. We have also analysed issuing a decision as to third party tax responsibility for the tax arrears of the entrepreneur, which is limited by general principles governing the ineffectiveness of the execution of tax arrears from the assets of the principal debtor and depends upon the fulfilment by third parties of necessary conditions for them to be held liable for particular tax arrears.