Formy adresatywne w tłumaczeniu filmów brytyjskich

Tematem pracy magisterskiej są formy adresatywne, porównane w języku angielskim i polskim na podstawie analizy napisów w czterech brytyjskich filmach. Wybrane filmy to dwie komedie romantyczne: „To właśnie miłość” oraz „Miłość i inne nieszczęścia”, a także dwa dramaty: „Królowa” i „Notatki o skandalu”. Część teoretyczna składa się z dwóch rozdziałów. Tematem rozdziału pierwszego jest tłumaczenie audiowizualne, a w szczególności napisy. Opisuje on historię tego gatunku tłumaczeń, jego cechy charakterystyczne i wynikające z nich ograniczenia, które wpływają na decyzje tłumacza. Celem rozdziału drugiego jest przedstawienie teorii zwrotów adresatywnych, jak również porównanie ich w języku angielskim i polskim. W tym celu przedstawiona jest teoria aktów mowy, teoria grzeczności językowej i deiksy, jak również ukazany jest podział zwrotów adresatywnych w obu językach. Rozdział trzeci stanowi część praktyczną pracy. Ukazuje on analizę wybranych przykładów tłumaczenia napisów filmowych, które mają na celu przedstawienie tendencji w tłumaczeniu form adresatywnych. W rozdziale tym zamieszczam również moje obserwacje i wnioski. Wśród nich można wymienić tendencje tłumaczy do zachowywania zasad grzeczności obowiązujących w języku polskim przy wyborze między bezpośrednimi formami w drugiej osobie liczby pojedynczej a bardziej formalnymi zwrotami pan/pani. Jednak kontekst filmu jest najważniejszy, co oznacza użycie w niektórych sytuacjach form innych niż te, które byłyby zastosowane w języku polskim.

The MA thesis is concerned with the issue of forms of address. In order to compare address forms in Polish and in English, this work investigates the way they are translated from English into Polish in the subtitled versions of the British movies. The films selected for the analysis are two romantic comedies: Love Actually and Love and Other Disasters, and two drama films: The Queen and Notes on a Scandal. The theoretical part consists of two chapters. The first chapter is devoted to audiovisual translation and the subtitles in particular. It presents the history of this type of translation, its characteristics, and constraints which influence the translator’s choices. The aim of the second chapter is to present the theory of forms of address and compare the two address systems: English and Polish. It presents elements of the speech act theory, politeness and deixis, as well as describes pronominal, nominal and attributive forms of address in both languages. The third chapter constitutes the practical part of the MA thesis and it is an analysis of selected examples from four British films which present patterns and tendencies in the translation of forms of address. In this chapter I also present my observations and conclusions. Among them is the fact that translators tend to follow the rules of politeness in Polish when choosing between the formal and familiar address forms. However, the context of the film plays an important role and as a result, address forms in some cases might be foreignised, i.e. different from the ones used in similar situations in Polish.