Juliusz Makarewicz (1854-1936). Conservation of byzantine frescoes in Poland

Praca "Juliusz Makarewicz (1854-1936). Konserwacja bizantyńskich malowideł ściennych w Polsce" analizuje metody pracy J. Makarewicza przy konserwacji trzech zespołów bizantyńskich malowideł ściennych: w kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu w Krakowie (1904-1905), w kaplicy zamkowej św. Trójcy w Lublinie (1917-1919) oraz w prezbiterium katedry w Sandomierzu (1932-1934).Praca składa się z czterech rozdziałów: pierwsze trzy koncentrują się na biografii i metodach pracy wykorzystywanych przez J. Makarewicza podczas konserwacji zabytków malarstwa ściennego. Ostatni rozdział ukazuje dzieło J. Makarewicza w szerszym historycznym i socjologicznym kontekście.Celem pracy było ukazanie działalności J. Makarewicza nie tylko w wymiarze technologicznym, lecz również w perspektywie ideologicznej.J. Makarewicz był polskim malarzem i konserwatorem zabytków, który studiował malarstwo w Wiedniu, Monachium i Paryżu. W trakcie studiów zainteresował się technikami konserwacji malarstwa i podróżował do Włoch, gdzie wzbogacił swoją wiedzę w tym zakresie. Zafascynowany sztuką ruską i bizantyńską, z czasem stał się ekspertem w dziedzinie konserwacji wschodniego malarstwa ściennego. Po powrocie do kraju powierzono mu prace nad renowacją trzech zespołów malarstwa bizantyńskiego w Polsce, pochodzących z epoki Jagiellonów.Przez wiele lat J. Makarewicz był uznawany za jednego z pionierów konserwacji w Polsce. Sprzeciwiał się archaicznym metodom restauracji podążając za filozofią A. Riegla i wiedeńskiej szkoły konserwacji zabytków. Uważał, że najważniejsza jest najstarsza warstwa malowidła. Po II Wojnie Światowej pojawiła się fala krytyki metod pracy J. Makarewicza. Wskazywano na rozdźwięk pomiędzy teorią, którą głosił, a praktyką, w której zarzucano mu zbyt dużą ingerencję w pierwotną warstwę malowidła. Analiza materiałów w posiadaniu rodziny wskazują jednak, że artysta podchodził z dużą ostrożnością do powierzonych mu dzieł, a przemalowania, którymi pokrywał pierwotną warstwę malarską nie uszkadzały jej w takim stopniu, jak dotychczas sądzono.J. Makarewicz łączył w swojej pracy naukowe podejście do zabytku i szacunek do jego wymiaru estetycznego, co świadczy o romantycznym stosunku artysty do przeszłości.

The thesis Julisz Makarewicz (1854-1936). Conservation of byzantine frescoes in Poland contains an analysis of J. Makarewicz’s methods of work during the conservation processes of three complexes of byzantine frescoes in Poland: in Świętokrzyska Chapel (1904-1905), in Holy Trinity Chapel at the Lublin Royal Castle (1917-1919) and in the eastern choir of the Sandomierz Cathedral (1932-1934). The thesis contains four main chapters. The first three focus on J. Makarewicz’s biography, his work and methods of conservation. The last positions his work in historical and sociological contexts.The purpose of this study was to investigate J. Makarewicz’s work from a broader perspective, not only technological, but ideological as well. J. Makarewicz was a Polish artist and conservator, who studied art at the academies of Vienna, Munich and Paris. During his studies he developed his interests in art preservation and travelled to Italy, where he could explore the area of wall painting conservation. After his journey to Pompeii and Herculaneum the interests of J. Makarewicz concentrated on Eastern Orthodox style of painting and after some time he was considered expert in this matter. He studied Hermeneia as well as works of German and French specialists in modern methods of art preservation. After his return, he was engaged in several conservation projects, and three of them were the byzantine style wall paintings dating from Jagiellonian époque (XV c.). For many years J. Makarewicz was claimed one of the founders of modern school of conservation in Poland. He rejected old techniques, such as Violle-et-Duc’s reconstruction and was deeply convinced, that the most important layer of the wall painting is the oldest one. He was following the philosophy of Alois Riegl and Vienna school of conservation. However, after the World War II, J. Makarewicz’s method of work became a subject of critical analyses and the discrepancy between his theory and practice was indicated. First of all, critical reading on J. Makarewicz’s lecture on conservation process shows, that in his own opinion the conservation process should preserve not only the material aspect of the piece of art, but its style and expression as well.Secondly, the thesis shows the development of J. Makarewicz’s conservation practice. His first work at Świętokrzyska Chapel, where he used methyl alcohol to clean the layer of dirt from the wall painting varies from his last project in Sandomierz Cathedral, where he decided to protect and cover parts of frescoes, which he considered to be too difficult to preserve by methods available at that time. Furthermore, deep analysis of J. Makarewicz’s notes and letters, that are in the possession of the family, revealed, that even though he tried to use original pigments and techniques during the conservation process, he was dependent on principal’s and sponsors’ expectations and co-workers and had to deal with many limitations, such as lack of funds and the function of the building, where the frescoes were placed.In conclusion, the thesis presents J. Makarewicz as an art conservator who had a scientific approach to his work, nonetheless the echo of romantic paradigm was still visible in his attitude toward past ages.