Pisarstwo kobiece i autoportret kobiecy w powieści Marie d'Agoult pt. "Nélida" (1846)

Women's writing and the female self-portrait in "Nélida" by Marie d'Agoult (1846)

Głównym celem niniejszej pracy magisterskiej jest wyjaśnienie pojęcia pisarstwa kobiecego w XIX wieku na przykładzie Marie d’Agoult publikującej pod pseudonimem Daniel Stern i jej powieści z kluczem pt. „Nélida” z 1846 roku. Powieść, inspirowana rozstaniem z Ferencem Lisztem, zawiera elementy autobiograficzne. Praca ta składa się z trzech rozdziałów, z których pierwszy jest teoretyczny, a dwa następne stanowią szczegółową analizę powieści. Pierwszy rozdział prezentuje specyfikę pisarstwa kobiecego Daniel Stern. Zagadnienie to wymaga refleksji na temat sytuacji kobiet w XIX wieku w kontekście ról społecznych, edukacji, sytuacji pisarek, ich możliwości oraz trudności jakie musiały pokonywać. Rozdział ten przedstawia również rozwój literatury pisanej przez kobiety i zjawisko męskich pseudonimów popularnych w świecie pełnym stereotypów, a następnie krótką analizę stylu Daniel Stern w prasie i powieści „Nélida”. Druga część zwraca uwagę na strukturę powieści, która zawiera elementy romantyczne. Opisuje ona gatunek utworu jako powieść z kluczem, konstrukcję przedstawionego świata kobiet oraz pokazuje elementy autobiograficzne, które są porównane z życiem autorki. Ostatni rozdział stanowi analizę powieści skupioną na wyidealizowanej głównej postaci będącej odzwierciedleniem pisarki, która poszukuje swojej tożsamości. Praca ta podkreśla fakt, iż Marie d’Agoult jest dobrym przykładem mało znanej pisarki XIX wieku, która jest interesująca pod względem historycznym i psychologicznym. Wyjaśnia ona dwuznaczny charakter kobiety, która porusza tematy typowe dla mężczyzn i kobiet, oraz którą cechuje zarówno męski styl pisarski jak i niezwykła wrażliwość.

The purpose of this study was to explain the concept of women's writing in the 19th century based on the example of Marie d'Agoult who published under a pseudonym Daniel Stern and her novel with a key Nélida from 1846 which has autobiographical character and was inspired by the break with Franz Liszt. The following study contains three chapters - the first one is theoretical and the other two present a detailed analysis of the novel. The first chapter describes the specificity of women's writing of Daniel Stern. Such a subject requires the reflections on the conditions of women in the 19th century in the context of social roles and education, the situation of women writers, their possibilities and the obstacles they had to face. This chapter presents also the development of literature written by women and the notion of male pseudonyms often present in a world full of prejudices. The chapter shows also a brief analysis of the style of Daniel Stern in the press and in Nélida. The second part describes the structure of the novel which has romantic elements. It explains the use of novel with a key, the feminine universe and shows the autobiographical references that are compared with the life of the author. The final chapter presents an analysis of the novel focused on the construction of the main character, an idealized alter ego of Marie d'Agoult who search for identity. The study shows the fact that Marie d'Agoult is a good example of a woman writer of the 19th century that is still little known but is interesting from a historical and psychological perspective. We explain the ambiguous nature of this woman who covers topics specific to women and men, which is both a virile and sensitive writer novelist.

Ce Mémoire a pour objectif d’expliquer la conception de l’écriture féminine au XIXe siècle à l’exemple de Marie d’Agoult qui publie sous le pseudonyme Daniel Stern et son roman à clef « Nélida » de 1846 qui porte des traits autobiographiques et qui est inspiré par la rupture avec Franz Liszt. Le texte de ce travail se compose de trois chapitres – le premier est théorique et les deux suivants constituent une analyse détaillée du roman. Le premier chapitre décrit la spécificité de l’écriture féminine de Daniel Stern. Un tel sujet exige l’étude qui comporte des réflections sur les conditions des femmes au XIXe siècle dans le contexte des rôles sociaux et de l’instruction, la situation des femmes écrivains par rapport à leurs possibilités avec les obstacles qu’elles devaient affronter. Ce chapitre présente aussi le développement de la littérature écrite par des femmes et la notion des pseudonymes masculins très souvent présents dans un univers plein de préjugés. Ensuite, il y a une brève analyse du style de Daniel Stern dans les journaux et dans « Nélida ». La seconde partie insiste sur la structure du roman qui a des éléments romantiques. Elle décrit l’utilisation du roman à clef, la construction de l’univers féminin et montre les références autobiographiques qui sont comparées avec la vie de l’auteur. Le dernier chapitre présente une analyse du roman concentrée sur la construction du personnage principal, un « alter ego » de Marie d’Agoult qui est idéalisée et qui cherche son identité. Le travail souligne le fait que Marie d’Agoult est un bon exemple de femme de lettres du XIX siècle qui reste toujours peu connue mais qui est intéressante du point de vue historique et psychologique. On explique le caractère ambigu de cette femme qui aborde des sujets propres aux femmes et aux hommes et qui est à la fois un écrivain viril et une sensible romancière.