Biologiczne tło leworęczności - czy półkule mózgu mają odwróconą lateralizację?

licenciate
dc.abstract.enLeft-handedness can be described as a preference of the left hand, which shows higher efficiency than the right. In this paper I gather and describe conclusions from multiple scientific works regarding causes of left-handedness and its impact on the functional brain asymmetry. Factors impacting the occurrence of left-handedness were divided into three distinct categories - social, genetic and pathological. After analysis, each of the categories seems to have an impact of left-handedness occurrence, however none of them should be treated as a sole cause. I also examine the impact of handedness on functional brain asymmetry. Differences in speech, praxis and emotion patterns allow us to easily see the impact of handedness on brain lateralization. For most right-handed people, lateralization is usually similar and predictable, in most cases having one of the hemispheres as strongly dominant for each brain function. For left-handed people, lateralization falls in a much more symmetrical and individual way. It often does not show strong preference for a particular hemisphere, seldom being fully opposite to right-handed lateralization. Therefore, it can be stated that handedness has a relevant impact on brain functional asymmetry. However it would not be correct to assume that lateralization in a left-handed brain is a mirror image of the lateralization of a right-hander.pl
dc.abstract.plLeworęczność polega na preferencji lewej ręki, wykazującej wyższą sprawność niż prawa. W niniejszej pracy zebrano i opisano wnioski z licznych prac naukowych dotyczących przyczyn występowania leworęczności oraz jej wpływu na lateralizację półkul mózgowych. Czynniki mające wpływ na wystąpienie leworęczności, podzielono na trzy grupy - społeczne, genetyczne oraz prenatalne i perinatalne. Po przeanalizowaniu, każda z grup zdaje się mieć wpływ na występowanie leworęczności w populacji, jednak żadna nie powinna być traktowana jako samodzielna przyczyna. W pracy poddano również analizie wpływ ręczności na asymetrię funkcjonalną mózgu. Przykład mowy, praksji oraz emocji pozwala wyraźnie dostrzec różnice w lateralizacji mózgu w zależności od ręczności. U większości osób praworęcznych, lateralizacja rozkłada się w podobny, przewidywalny sposób, najczęściej charakteryzując się silną dominacją tylko jednej półkuli dla danej funkcji. U osób leworęcznych, lateralizacja rozkłada się bardziej symetrycznie pomiędzy półkulami i w sposób znacznie bardziej indywidualny. Często nie wykazuje silnej dominacji którejkolwiek z półkul, lub też z rzadka, dominacja jest odwrócona względem osób praworęcznych. Można zatem uznać, że ręczność ma istotny wpływ na asymetrię funkcjonalną, jednak nieprawdziwym byłoby stwierdzenie, że u osób leworęcznych, lateralizacja funkcji w mózgu stanowi lustrzane odbicie lateralizacji charakterystycznej dla osób praworęcznych.pl
dc.affiliationWydział Filozoficznypl
dc.areaobszar nauk humanistycznychpl
dc.contributor.advisorBinder, Marek - 101031 pl
dc.contributor.authorSzurek, Emiliapl
dc.contributor.departmentbycodeUJK/WF5pl
dc.contributor.reviewerBinder, Marek - 101031 pl
dc.contributor.reviewerKałamała-Ligęza, Patrycjapl
dc.date.accessioned2022-09-26T21:45:42Z
dc.date.available2022-09-26T21:45:42Z
dc.date.submitted2022-09-26pl
dc.fieldofstudykognitywistykapl
dc.identifier.apddiploma-161988-260999pl
dc.identifier.urihttps://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/300209
dc.languagepolpl
dc.subject.enleft-handedness, handedness, lateralisation, asymmetrypl
dc.subject.plleworęczność, ręczność, lateralizacja, asymetriapl
dc.titleBiologiczne tło leworęczności - czy półkule mózgu mają odwróconą lateralizację?pl
dc.title.alternativeBiological background of left-handedness - is the lateralization of hemispheres reversed?pl
dc.typelicenciatepl
dspace.entity.typePublication
dc.abstract.enpl
Left-handedness can be described as a preference of the left hand, which shows higher efficiency than the right. In this paper I gather and describe conclusions from multiple scientific works regarding causes of left-handedness and its impact on the functional brain asymmetry. Factors impacting the occurrence of left-handedness were divided into three distinct categories - social, genetic and pathological. After analysis, each of the categories seems to have an impact of left-handedness occurrence, however none of them should be treated as a sole cause. I also examine the impact of handedness on functional brain asymmetry. Differences in speech, praxis and emotion patterns allow us to easily see the impact of handedness on brain lateralization. For most right-handed people, lateralization is usually similar and predictable, in most cases having one of the hemispheres as strongly dominant for each brain function. For left-handed people, lateralization falls in a much more symmetrical and individual way. It often does not show strong preference for a particular hemisphere, seldom being fully opposite to right-handed lateralization. Therefore, it can be stated that handedness has a relevant impact on brain functional asymmetry. However it would not be correct to assume that lateralization in a left-handed brain is a mirror image of the lateralization of a right-hander.
dc.abstract.plpl
Leworęczność polega na preferencji lewej ręki, wykazującej wyższą sprawność niż prawa. W niniejszej pracy zebrano i opisano wnioski z licznych prac naukowych dotyczących przyczyn występowania leworęczności oraz jej wpływu na lateralizację półkul mózgowych. Czynniki mające wpływ na wystąpienie leworęczności, podzielono na trzy grupy - społeczne, genetyczne oraz prenatalne i perinatalne. Po przeanalizowaniu, każda z grup zdaje się mieć wpływ na występowanie leworęczności w populacji, jednak żadna nie powinna być traktowana jako samodzielna przyczyna. W pracy poddano również analizie wpływ ręczności na asymetrię funkcjonalną mózgu. Przykład mowy, praksji oraz emocji pozwala wyraźnie dostrzec różnice w lateralizacji mózgu w zależności od ręczności. U większości osób praworęcznych, lateralizacja rozkłada się w podobny, przewidywalny sposób, najczęściej charakteryzując się silną dominacją tylko jednej półkuli dla danej funkcji. U osób leworęcznych, lateralizacja rozkłada się bardziej symetrycznie pomiędzy półkulami i w sposób znacznie bardziej indywidualny. Często nie wykazuje silnej dominacji którejkolwiek z półkul, lub też z rzadka, dominacja jest odwrócona względem osób praworęcznych. Można zatem uznać, że ręczność ma istotny wpływ na asymetrię funkcjonalną, jednak nieprawdziwym byłoby stwierdzenie, że u osób leworęcznych, lateralizacja funkcji w mózgu stanowi lustrzane odbicie lateralizacji charakterystycznej dla osób praworęcznych.
dc.affiliationpl
Wydział Filozoficzny
dc.areapl
obszar nauk humanistycznych
dc.contributor.advisorpl
Binder, Marek - 101031
dc.contributor.authorpl
Szurek, Emilia
dc.contributor.departmentbycodepl
UJK/WF5
dc.contributor.reviewerpl
Binder, Marek - 101031
dc.contributor.reviewerpl
Kałamała-Ligęza, Patrycja
dc.date.accessioned
2022-09-26T21:45:42Z
dc.date.available
2022-09-26T21:45:42Z
dc.date.submittedpl
2022-09-26
dc.fieldofstudypl
kognitywistyka
dc.identifier.apdpl
diploma-161988-260999
dc.identifier.uri
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/300209
dc.languagepl
pol
dc.subject.enpl
left-handedness, handedness, lateralisation, asymmetry
dc.subject.plpl
leworęczność, ręczność, lateralizacja, asymetria
dc.titlepl
Biologiczne tło leworęczności - czy półkule mózgu mają odwróconą lateralizację?
dc.title.alternativepl
Biological background of left-handedness - is the lateralization of hemispheres reversed?
dc.typepl
licenciate
dspace.entity.type
Publication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
72
Views per month
Views per city
Warsaw
19
Wroclaw
8
Krakow
5
Poznan
5
Niepołomice
4
Gdansk
2
Lodz
2
Lublin
2
Piaseczno
2
Banino
1

No access

No Thumbnail Available