Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Biologiczne tło leworęczności - czy półkule mózgu mają odwróconą lateralizację?
Biological background of left-handedness - is the lateralization of hemispheres reversed?
leworęczność, ręczność, lateralizacja, asymetria
left-handedness, handedness, lateralisation, asymmetry
Leworęczność polega na preferencji lewej ręki, wykazującej wyższą sprawność niż prawa. W niniejszej pracy zebrano i opisano wnioski z licznych prac naukowych dotyczących przyczyn występowania leworęczności oraz jej wpływu na lateralizację półkul mózgowych. Czynniki mające wpływ na wystąpienie leworęczności, podzielono na trzy grupy - społeczne, genetyczne oraz prenatalne i perinatalne. Po przeanalizowaniu, każda z grup zdaje się mieć wpływ na występowanie leworęczności w populacji, jednak żadna nie powinna być traktowana jako samodzielna przyczyna. W pracy poddano również analizie wpływ ręczności na asymetrię funkcjonalną mózgu. Przykład mowy, praksji oraz emocji pozwala wyraźnie dostrzec różnice w lateralizacji mózgu w zależności od ręczności. U większości osób praworęcznych, lateralizacja rozkłada się w podobny, przewidywalny sposób, najczęściej charakteryzując się silną dominacją tylko jednej półkuli dla danej funkcji. U osób leworęcznych, lateralizacja rozkłada się bardziej symetrycznie pomiędzy półkulami i w sposób znacznie bardziej indywidualny. Często nie wykazuje silnej dominacji którejkolwiek z półkul, lub też z rzadka, dominacja jest odwrócona względem osób praworęcznych. Można zatem uznać, że ręczność ma istotny wpływ na asymetrię funkcjonalną, jednak nieprawdziwym byłoby stwierdzenie, że u osób leworęcznych, lateralizacja funkcji w mózgu stanowi lustrzane odbicie lateralizacji charakterystycznej dla osób praworęcznych.
Left-handedness can be described as a preference of the left hand, which shows higher efficiency than the right. In this paper I gather and describe conclusions from multiple scientific works regarding causes of left-handedness and its impact on the functional brain asymmetry. Factors impacting the occurrence of left-handedness were divided into three distinct categories - social, genetic and pathological. After analysis, each of the categories seems to have an impact of left-handedness occurrence, however none of them should be treated as a sole cause. I also examine the impact of handedness on functional brain asymmetry. Differences in speech, praxis and emotion patterns allow us to easily see the impact of handedness on brain lateralization. For most right-handed people, lateralization is usually similar and predictable, in most cases having one of the hemispheres as strongly dominant for each brain function. For left-handed people, lateralization falls in a much more symmetrical and individual way. It often does not show strong preference for a particular hemisphere, seldom being fully opposite to right-handed lateralization. Therefore, it can be stated that handedness has a relevant impact on brain functional asymmetry. However it would not be correct to assume that lateralization in a left-handed brain is a mirror image of the lateralization of a right-hander.
dc.abstract.en | Left-handedness can be described as a preference of the left hand, which shows higher efficiency than the right. In this paper I gather and describe conclusions from multiple scientific works regarding causes of left-handedness and its impact on the functional brain asymmetry. Factors impacting the occurrence of left-handedness were divided into three distinct categories - social, genetic and pathological. After analysis, each of the categories seems to have an impact of left-handedness occurrence, however none of them should be treated as a sole cause. I also examine the impact of handedness on functional brain asymmetry. Differences in speech, praxis and emotion patterns allow us to easily see the impact of handedness on brain lateralization. For most right-handed people, lateralization is usually similar and predictable, in most cases having one of the hemispheres as strongly dominant for each brain function. For left-handed people, lateralization falls in a much more symmetrical and individual way. It often does not show strong preference for a particular hemisphere, seldom being fully opposite to right-handed lateralization. Therefore, it can be stated that handedness has a relevant impact on brain functional asymmetry. However it would not be correct to assume that lateralization in a left-handed brain is a mirror image of the lateralization of a right-hander. | pl |
dc.abstract.pl | Leworęczność polega na preferencji lewej ręki, wykazującej wyższą sprawność niż prawa. W niniejszej pracy zebrano i opisano wnioski z licznych prac naukowych dotyczących przyczyn występowania leworęczności oraz jej wpływu na lateralizację półkul mózgowych. Czynniki mające wpływ na wystąpienie leworęczności, podzielono na trzy grupy - społeczne, genetyczne oraz prenatalne i perinatalne. Po przeanalizowaniu, każda z grup zdaje się mieć wpływ na występowanie leworęczności w populacji, jednak żadna nie powinna być traktowana jako samodzielna przyczyna. W pracy poddano również analizie wpływ ręczności na asymetrię funkcjonalną mózgu. Przykład mowy, praksji oraz emocji pozwala wyraźnie dostrzec różnice w lateralizacji mózgu w zależności od ręczności. U większości osób praworęcznych, lateralizacja rozkłada się w podobny, przewidywalny sposób, najczęściej charakteryzując się silną dominacją tylko jednej półkuli dla danej funkcji. U osób leworęcznych, lateralizacja rozkłada się bardziej symetrycznie pomiędzy półkulami i w sposób znacznie bardziej indywidualny. Często nie wykazuje silnej dominacji którejkolwiek z półkul, lub też z rzadka, dominacja jest odwrócona względem osób praworęcznych. Można zatem uznać, że ręczność ma istotny wpływ na asymetrię funkcjonalną, jednak nieprawdziwym byłoby stwierdzenie, że u osób leworęcznych, lateralizacja funkcji w mózgu stanowi lustrzane odbicie lateralizacji charakterystycznej dla osób praworęcznych. | pl |
dc.affiliation | Wydział Filozoficzny | pl |
dc.area | obszar nauk humanistycznych | pl |
dc.contributor.advisor | Binder, Marek - 101031 | pl |
dc.contributor.author | Szurek, Emilia | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WF5 | pl |
dc.contributor.reviewer | Binder, Marek - 101031 | pl |
dc.contributor.reviewer | Kałamała-Ligęza, Patrycja | pl |
dc.date.accessioned | 2022-09-26T21:45:42Z | |
dc.date.available | 2022-09-26T21:45:42Z | |
dc.date.submitted | 2022-09-26 | pl |
dc.fieldofstudy | kognitywistyka | pl |
dc.identifier.apd | diploma-161988-260999 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/300209 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | left-handedness, handedness, lateralisation, asymmetry | pl |
dc.subject.pl | leworęczność, ręczność, lateralizacja, asymetria | pl |
dc.title | Biologiczne tło leworęczności - czy półkule mózgu mają odwróconą lateralizację? | pl |
dc.title.alternative | Biological background of left-handedness - is the lateralization of hemispheres reversed? | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |