Mircea Eliade political thought

Myśl polityczna Mircei Eliadego, jest próbą przedstawienia poglądów politycznych rumuńskiego religioznawcy, który był jednym z najwybitniejszych humanistów XX wieku. Autor rozprawy poddał analizie niemal wszystkie dostępne wydawnictwa Mircei Eliadego, pod kątem ich polityczności. Praca została podzielona na sześć rozdziałów. W pierwszym zatytułowanym – Rys biograficzny – autor starał się prześledzić, rozwój młodego intelektualisty w dwudziestoleciu międzywojennym, które w historii Rumunii zapamiętano jako – Romania Mare. Był to okres szczególnie ważny dla późniejszej kultury rumuńskiej, pojawiające się porównania do losów Polski, nie są, jak się wydaje, zupełnie bezpodstawne. Ponadto prześledzone zostaną losy Eliadego w latach trzydziestych, jak również działalność autora w latach czterdziestych, która pozostaje prymarna dla interpretacji dorobku rumuńskiego religioznawcy. Doświadczenia z tamtego okresu stały się dla filozofa źródłem wielu zmartwień, a zarazem wielu nadziei. Okres życia twórcy w latach powojennych aż do śmierci został w dużej mierze ukształtowany przez wydarzenia z lat 1941-45. W rozdziale drugim zatytułowanym – Człowiek i sacrum – autor skoncentrował się na ukazaniu teorii, którą Mircea Eliade rozwijał przez całe swoje życie, będąc przekonanym o koniecznym rozwoju duchowym człowieka. Poddany analizie został problem kondycji duchowej współczesnego człowieka, który wydaje się centralnym punktem w twórczości religioznawcy i stałym motywem przewodnim w jego badaniach. W tym rozdziale wyjaśniona została kwestia znaczenia mitu i jego roli w życiu człowieka. Trzeci z rozdziałów Homo religiosus i raj utracony – wprost odwołuje się do antropologicznej koncepcji człowieka głoszonej przez Eliadego. Autor pracy starał się podkreślić znaczenie jakie miała w dorobku humanisty, dyskusja o człowieku archaicznym i dzisiejszym. Omówione zostały konsekwencje wyborów, jakich dokonała cywilizacja europejska na przestrzeni dziejów. Czwarty rozdział nosi tytuł W poszukiwaniu wolności świata duchowego. Poruszony został problem wolności jakże istotny dla współczesnych debat politologicznych, szczegółowo badany przez rumuńskiego mitologa. Autor skoncentrował się na przedstawieniu zarówno rozumienia problemu wolności przez autora, jak również postarał się przybliżyć konstrukcje świata duchowego w odniesieniu do nowoczesności. Rozdział piąty – Eliadowski humanizm – poruszył kwestię wizji jaką przedstawił w swojej twórczości Eliade: możliwości odkrycia człowieka, spojrzenia na osobę w szerszym kontekście, wbrew popularnym w dwudziestowiecznej nauce teoriom redukcjonistycznym. Byt ludzki został wyraźnie umiejscowiony, lecz również doceniony jako kompletny i skończony. Autor rozważał, na ile możliwa jest próba udzielenia jednoznacznej odpowiedzi dotyczącej stosunku Eliadego do współczesnej cywilizacji oraz nowożytnego rozumienia relacji: człowiek – społeczeństwo; jednostka – państwo. Rozdział ostatni – Na zgliszczach cywilizacji – posłużył do przybliżenia myśli dwóch autorów, których dorobek był niezwykle ceniony przez Eliadego: Rene Guenona i Juliusa Evoli. Wskazane zostały podobieństwa i różnice, jakie można odnaleźć w twórczości Eliadego i integralnych tradycjonalistów.

This essey is dedicated to Mircea Eliade politic views. It is well known that romanian author is one of the most important humanist in XX century. The text is based on almost every works published by Eliade during his life and also after his death. Author had tried to open a new discussion about Eliade and modernity, using The Portugal Journal translated by Mac Linscott Ricketts. This essey is also first polish text about traditionalist perspective in Eliade’s works.