Hermeneutics of the cosmogonies portrayed in chosen myths and in the Book of Genesis based on Jungian archetypes

Praca ta przedstawia psychologiczny klucz interpretacyjny w oparciu o pojęcia i metodę C.G. Junga i J.B. Petersona. Pierwszy wprowadził pojęcia archetypów – Wielkiej Matki, Wielkiego Ojca oraz Bohatera; drugi, przy pomocy współczesnych badań i wieloletniego doświadczenia jako psychoanalityk wykorzystuje zaproponowane przez Junga koncepcje, by wykazać, że ewolucyjnie ukształtowany człowiek w toku rozwoju, przez tysiące lat wypracował schematy zachowań, podstawowych reakcji, zależności grupowych i optymalnych interpretacji świata, a które (te schematy) możemy odnaleźć w specyficznym kodzie przekazanym nam przez naszych przodków pod postacią legend i mitów. Z perspektywy psychologicznej zawsze znajdujemy się w dwóch sytuacjach, mianowicie: w sytuacji, gdzie nie czujemy zagrożenia – jest to sytuacja porządku. Druga sytuacja jest przeciwieństwem pierwszej – to jest chaos. Pośrodku tychże jesteśmy my – logos jako proces mediujący pomiędzy chaosem a porządkiem. Proces ten utożsamiany z postacią bohatera porządkuje chaos lub kontruje nadmierny porządek, jego zadaniem jest ustanawianie równowagi między tymi dwoma.Tej psychologicznej perspektywie odpowiada świat opisany w mitach, legendach i innych tekstach fundujących zachodnią cywilizację. Nie jest on znanym nam światem złożonym z obiektywnych przedmiotów. Jest to dużo bardziej dramatyczne miejsce. Jego esencjalne cechy wydają się bardziej abstrakcyjne niż standardowe atomy znanej nam obiektywnej materii ze świata nauk przyrodniczych. Chaos i porządek definiują to, co ma znaczenie, a nie materię obiektywną. Ponadto, możemy uznać, iż te starożytnej proweniencji teksty przyjmują jako aksjomat, że świat składa się z tego, co ma znaczenie, czy też składa się z rzeczy znaczących. Chaos i porządek zapewniają i tworzą wieczne pole działań dla logosu, który porusza się pomiędzy nimi. Logos pośredniczy pomiędzy tymi dwoma fundamentalnymi układami i jest on centralną charakterystyką natury człowieka. Człowiek więc różni się od Boga nie jakościowo, ale ilościowo. Człowiek, inaczej niż Bóg, jest ograniczony i podatny czy też zależny od świata zewnętrznego. W dzisiejszej kulturze napotykamy problem deprecjacji takich tekstów jak Biblia, co podważa zachodnie systemy wartości ufundowane na metafizycznym fundamencie postulowanym przez te święte księgi. Przed taką sytuacją ostrzegali nas wielcy filozofowie, jak i pisarze, w osobach Fryderyka Nietzschego czy Fiodora Dostojewskiego. W związku z tym, że nauki tzw. ścisłe zdają się podważać te metafizyczne aksjomaty, na których oparta jest europejska kultura, w pracy tej starałem się znaleźć nowe miejsce, czy też nadać nowe znaczenie, owym tekstom, wykazać, że również współcześnie mogą być one dla nas pouczające.

This thesis presents psychological interpretative pattern based on terms and methods of C.G. Jung and J.B. Peterson. The first of them introduced the following archetypes: the Great Mother, the Great Father and The Hero. The second one, with the aid of the modern studies and long lasting experience as psychoanalyst, uses concepts proposed by Jung in order to show that a human being during the process of evolution and over the course of thousands years developed various patterns of behaviour, basic reactions, group bonds and the most favourable interpretations of the world which (these patterns) can be found in a specific code given to us by our ancestors in the guise of myths and legends. From the psychological perspective we are always in two different states of affairs. The first one occurs when we do not feel that we are in danger - it is the situation of order. The second one is the opposite of the first one - it is the chaos. We are in the middle of these two states of affairs - logos which serves as a mediating process between the chaos and the order. This process is related with the character of a hero and either it add some order to the chaos or counter the excessive order. Its aim is to create the balance between these two states of affairs. This psychological perspective is in consonance with the world described in myths, legends and other texts which are the basis of Western civilization, but this world is not the world which is known to us and it does not consist of objective items. It is far more dramatic place. Its concise features seem to be more abstract than standard atoms of the detached matter known from the natural science. Chaos and order define things that have the meaning, but not the detached matter. What is more, it can be assumed that these ancient texts acknowledge as an axiom that the world consists of things which have the meaning or of meaningful things. Chaos and order provide and create endless scope of activity for the logos which is functioning between them. Logos is mediating between these two fundamental systems and it constitutes the main characteristic of human nature. So human differs from god in quantitative terms, not in qualitative terms. Human is different than god because human is limited and prone to or dependent on the outside world. Nowadays in the modern rhetoric we encounter the problem of devaluation of such texts as bible which undermines western system of values founded on the metaphysical base postulated by holy books. Great philosophers and writers like Friedrich Nietzsche and Fiodor Dostojewski warned us that this might happen. Because so called exact sciences seem to undermine these metaphysical axioms on which European culture is based in this thesis I was trying to find a new place or give a new meaning to these texts and show that even nowadays they can be a great source of knowledge for us.