Three Emperors' Corner depicted on postcards collected by Muzeum w Sosnowcu: a mythical space

Pocztówki, należące do ulotnych form zapisu przeszłości i wyobraźni zbiorowej, stanowią niedoceniany materiał badawczy dla antropologii kulturowej. Tym bardziej było zasadne podjęcie badań, w dużej mierze opierających się na tym właśnie materiale wizualnym. Opisywana w niniejszej pracy grupa pocztówek stanowi kolekcję pochodzącą ze zbiorów Muzeum w Sosnowcu. Tematyka pocztówkowych przedstawień dotyczy jednego, konkretnego miejsca: Trójkąta Trzech Cesarzy - miejsca styku granic trzech państw zaborczych, położonego w niedalekiej odległości od Sosnowca. Na przykładzie reprezentatywnej grupy pocztówek, starano się przedstawić proces mityzacji przestrzeni, który odbywał się nie tylko poprzez przedstawienia na kartach pocztowych, ale także przekazy ustne oraz bieg historii. Pracę wieńczy refleksja podsumowująca ustalenia oraz oceniająca współczesne wyobrażenie na temat Trójkąta Trzech Cesarzy i jego funkcjonowanie w lokalnej świadomości. Podczas prowadzenia badań przeprowadzono kwerendy: biblioteczną oraz muzealną, zebrane materiały i wnioski uporządkowano posiłkując się teoriami i zagadnieniami z zakresu m.in antropologii wizualnej, strukturalizmu czy literaturoznawstwa. Sam dobór narządzi badawczych sugeruje wymóg przyjęcia postawy interdyscyplinarnej, angażującej wiedzę i obszar badawczy różnych dyscyplin. Wyniki przeprowadzonych badań nie tylko przedstawiły karty pocztowe jako warty antropologicznego namysłu materiał badawczy, ale także uwypukliły mechanizmy mityzacji przestrzeni na wybranym przykładzie. W kontekście rozważań zawartych w niniejszej pracy, Trójkąt Trzech Cesarzy jawi się jako przestrzeń silnie nacechowana nie tylko przez historię, ale także przez ludzką wyobraźnię, która po dzień dzisiejszy obudowuje ją coraz to nowymi znaczeniami.

The aim of this work is to highlight and describe the process of myth-creation by the example of postcards depicting Three Emperors’ Corner collected by the Muzeum w Sosnowcu. Postards are underestimated type of visual material rarely studied by anthropologists. In this work I argue that they are extremely valuable source of knowledge about social consciousness from the past century. Conducted research required interdisciplinary approach and an in-depth study of history and Visual Anthropology.Three Emperors’ Corner is an extraordinary place of historical heritage in southern part of Poland: Silesia. It is a place where two rivers: the White Przemsza and the Black Przemsza merge. In the past this very place was the meeting point of Prussian (later: German Kaiserreich), Austrian (later: Austro–Hungarian Empire) and Russian frontiers.My research has proved that postacards are extremely valuablel objects for research purposes. Nowadays, when postcards are no loger popular, Three Emperors’ Corner remains a place of strong myth-creation and plays an important role in the regional history.