The Last Expedition of the Grand Crown Hetman – Mikołaj Potocki during the Berestechko and Bila Tserkva campaigns 1651

Celem pracy jest ukazanie działań oraz ogólnego obrazu Mikołaja Potockiego w dobie kampanii beresteckiej i białocerkiewskiej, toczonych w 1651 r. Ówczesne wydarzenia, przyczyniły się do rozwoju, funkcjonującej już od 1648 r. czarnej legendy Potockiego jako wodza nieudolnego i ulegającego własnym słabościom. Analiza działań Pilawity pozwoli na zaprezentowanie sposobu funkcjonowania urzędu hetmana wielkiego koronnego w okresie głębokiego kryzysu państwa oraz zobrazuje konfrontację głównego bohatera z odmiennymi realiami politycznymi i nowym monarchą. Kluczowym było dla mnie możliwie jak najdokładniejsze odtworzenie i zaprezentowanie poszczególnych działań, kompetencji, decyzji oraz poglądów hetmana jako staropolskiego wojskowego. Konieczna okazała się również rewizja części dotychczasowych ustaleń badaczy, odnoszących się do Pilawity i kwestii z nim związanych. Jednym z najważniejszych aspektów, było określenie poglądu Potockiego na kwestię rozwiązania problemu kozackiego. Starałem się zaprezentować w jaki sposób, z czasem i pod wpływem wielu czynników ulegał on stopniowej zmianie. Praca została napisana przy wykorzystaniu materiałów szeroko dostępnych, głównie w postaci polskich i ukraińskich wydawnictw źródłowych. Literatura przedmiotu posłużyła mi zarówno do uzupełnienia faktografii, jak i jako potwierdzenie własnych ustaleń lub ukazanie odmiennych opinii na ich temat. Praca została podzielona na 4 rozdziały. Rozdział 1 obejmuje działania Potockiego od momentu rozpoczęcia kampanii beresteckiej aż do ostatniego dnia bitwy 30 czerwca. Kolejna część opisuje działania Potockiego od początku oblężenia taboru kozackiego do momentu przekazania mu naczelnego dowództwa nad armią. Rozdział 3 podzielony został na 3 poszczególne podrozdziały. Pierwszy z nich zawiera opis przebiegu kampanii, zwieńczonej bitwą pod Białą Cerkwią. Pozostałe dwa podrozdziały odnoszą się do kondycji armii oraz zdrowia hetmana wielkiego koronnego. Ostatni rozdział obejmuje wydarzenia po bitwie, aż do momentu śmierci Potockiego. Pracę wieńczy zakończenie, w którym zawarłem krótkie podsumowanie oraz zamieściłem kilka refleksji, odnoszących się do postaci głównego bohatera mojej pracy.

The aim of this work is to present the actions and general image of Mikołaj Potocki during the expeditions to Berestechko and Bila Tserkva in 1651. The events of that time contributed to the creation of the black legend of Potocki, which existed since 1648, as an incompetent leader who succumbed to his own weaknesses. The analysis of the actions of the main character will allow for the presentation of the functioning of the office of the Grand Crown Hetman during a period of deep crisis of the state and will illustrate the confrontation of the main character with different political realities and the new monarch. It was crucial for me to recreate and present the individual actions, competences, decisions and views of the hetman as a Polish military man as faithfully as possible. It also turned out to be necessary to revise some of the earlier findings of researchers referring to Potocki and issues related to him. One of the most important aspects was to establish his view on the issue of solving the Cossack problem. I tried to present how it gradually changed over time and under the influence of many factors. I wrote the work using commonly available materials, mainly in the form of Polish and Ukrainian source publications. I used the literature on the subject both to supplement the factual information and to confirm my own findings or present different opinions on them. I divided the work into 4 chapters. Chapter 1 covers Potocki's actions from the beginning of the Berestechko campaign to the last day of the battle on June 30. The next part describes Potocki's actions from the beginning of the siege of the Cossack camp to the moment of transferring the supreme command of the army to him. Chapter 3 is divided into 3 separate subchapters. The first contains a description of the course of the campaign, culminating in the Battle of Bila Tserkva. The remaining two subchapters refer to the state of the army and the health of the Grand Crown Hetman. The last chapter covers the events after the battle, until Potocki's death. The work is crowned by a conclusion, in which I included a short summary and several reflections relating to the main character of my work.