Rzeczywistość piekielna w utworach audiowizualnych inspirowanych Boską Komedią Dantego

The infernal reality in the audiovisual works inspired by the Dante’s Divine Comedy

Celem tej pracy jest wykazanie, że Boska Komedia, mimo że została stworzona siedemset lat temu, jest nadal aktualnym i interesującym tekstem dla publiczności. Pierwszy rozdział, który jest wprowadzający, koncentruje się na przedstawieniach poematu Dantego w działalności artystycznej różnych autorów i w różnych epokach. Tu podkreśla się, że pomimo zmieniających się tendencji artystycznych, Boska Komedia (a zwłaszcza Piekło) pozostaje atrakcyjnym dziełem z artystycznego punktu widzenia i to właśnie język Dantego pozwala przekształcić poemat w obrazy. Analiza, która jest główną częścią pracy, koncentruje się głównie na dwóch utworach filmowych, które na różne sposoby starają się przedstawić na ekranie wersy Dantego i piekielną rzeczywistość Boskiej Komedii. Inferno de Liguoro, Bertoliniego i Padovana i TV Dante Greenawaya i Phillipsa to interesujące przykłady, które odzwierciedlają nie tylko tendencje swoich czasów, ale także wprowadzają wiele innowacji technicznych i narracyjnych. Stają się ważnymi punktami w historii kina i telewizji, tworząc bardzo ciekawe związki z poematem Dantego. Na koniec przechodzi się do współczesnej sztuki audiowizualnej, aby pokazać, że Boska Komedia jest nadal wykorzystywana jako źródło do tworzenia opowieści, które mogą zainteresować dzisiejszą publiczność.

The main aim of this thesis is to show that the Divine Comedy, although it was created seven hundred years ago, is still a current and interesting text for the public. The first introductive chapter is focused on the representations of Dante's cantos in the artistic activities of different authors and in different eras. Here it is emphasized that despite the artistic tendencies, the Divine Comedy (and above all the Inferno) always remained an attractive text from the artistic point of view and it is precisely the Dante's language that makes it possible to transform it into images. The analysis, which is the main part, focus mainly on two cinematographic works that in different ways try to portray the verses of Dante and the infernal reality on the screen. The Inferno of de Liguoro, Bertolini and Padovan and A TV Dante of Greenaway and Phillips are very special examples that not only reflect the trends of their times, but also introduce many technical and narrative innovations. They become very important points in the history of cinema and television, creating a very interesting link with the Dante's poem. In the end we move on to contemporary audiovisual art to show that the Divine Comedy is always used as a source to create stories that may interest today's audience.

L’obiettivo principale di questa tesi è di mostrare che la Divina Commedia, sebbene fosse creata settecento anni fa, rimane sempre un testo attuale e interessante per il pubblico. Nel primo capitolo, che è introduttivo, si sofferma sulle rappresentazioni delle cantiche dantesche nelle attività artistiche di diversi autori e in diverse epoche. Qua si sottolinea che nonostante le tendenze artistiche, la Divina Commedia (e soprattutto l’Inferno) rimase sempre un testo attraente dal punto di vista artistico ed è proprio il linguaggio dantesco che rende possibile trasformarlo in immagini. Nell’analisi, che è la parte principale, si sofferma soprattutto su due opere cinematografiche che in diverso modo cercano di raffigurare i versi danteschi e la realtà infernale sullo schermo. L’Inferno di de Liguoro, Bertolini e Padovan ed A TV Dante di Greenaway e Phillips sono gli esempi molto particolari che non solo rispecchiano le tendenze dei loro tempi, ma anche introducono tante novità tecniche e narrative. Diventano i punti molto importanti nella storia del cinema e della televisione, creando un legame molto interessante con il poema dantesco. Alla fine si passa all’arte audiovisiva contemporanea per mostrare che la Divina Commedia viene sempre utilizzata come fonte per creare le storie che possono interessare il pubblico odierno.