Konstanty Kalinowski in historiography created in Belarus

At the dawn of the formation of the Belarusian historiography, before the 20s of the XX century, the character of K. Kalinowsky, his revolutionary and independence activities found no interest among historians. He was then characterized as a Polish chauvinist, a representative of the interests of the Polish nobility. Since the postwar years, caused by a conflict between Kalinowsky and Polish National Government, attention to the idea of Kalinowsky’s to create an independent Lithuanian – Belarusian state has increased significantly. While some historians – considering the federation aspect of Kalinowsky’s views – believed that he perceived Lithuania and Belarus as parts of Poland with greater or lesser degree of autonomy for Lithuania and Belarus, others claimed that Kalinowsky demanded full independence of the Lithuanian and Belarusian lands. Kalinowsky’s concept as of "the first portent’s of Independent Belarus" has found its apogee in the period of the formation of an independent Republic of Belarus in 1991. However, considering Kalinowsky’s revolutionary activities, it should be noted that starting from the 20s of the XX century and during the later years (post war), under the influence of Marxist ideology, “radicalism” of his social program had been very often emphasized in the Belarusian historiography. Historians have also pointed to the favorable attitude of Kalinowsky’s towards the people and critical and even hostile towards the privileged, that was - the nobility. This program of Kalinowsky’s was often compared to the ideas of Russian revolutionaries and democrats, calling him a successor of the Russian greatest minds of the 60s of the XIX century. It should be also noted that most of the raised issues of Kalinowsky’s views in the whole Belarusian historiography were the fight against autocracy and the question of emancipation of the peasants. Kalinowsky also criticized bureaucracy of the administrative machinery of government, the education system and the system of the power of absolutism. Discussing the social views of K. Kalinowsky, we can not avoid a complicated issue of his religious views, which to this day is a cause of sharp debates in the Belarusian historiography.In modern times, there is a large number of views and opinions on the revolutionary and independence activities of Kalinowsky. Increasingly, however, the impact of hostile politics of Belarusian authorities towards the character of Kalinowsky becomes visible, which by-turn can be easily linked directly with the slogans of the national democratic opposition parties, for which the authorities are ready to shape an "antiheroic" image of K. Kalinowsky in minds of the public.

Na samym początku kształtowania się historiografii białoruskiej, a dokładniej do lat 20-tych XX wieku postać K. Kalinowskiego, jego działalność rewolucyjna i niepodległościowa nie budziła większego zainteresowania ze strony historyków. Charakteryzowany był on wówczas jako polski szowinista, przedstawiciel interesów szlachty polskiej. Od lat powojennych coraz częściej była podkreślana chęć Kalinowskiego stworzenia niepodległego państwa litewsko – białoruskiego, a dowodem tego był konflikt na linii Kalinowski – Rząd Narodowy. Podczas, gdy jedni historycy uwzględniając federacyjny aspekt poglądów białoruskiego rewolucjonisty, twierdzili, że Kalinowski Litwę i Białoruś postrzegał, jako część Polski z większą lub mniejszą autonomią dla Litwy i Białorusi, inni wręcz podkreślali, że Kalinowski domagał się pełnej niepodległości ziem litewskich i białoruskich. Koncepcja Kalinowskiego, jako „pierwszego wieszcza Niepodległej Białorusi” swoje apogeum znalazła w okresie lat stworzenia niepodległej Republiki Białoruskiej w 1991 roku. Uwzględniając z kolei aspekt działalności rewolucyjnej Kalinowskiego trzeba zauważyć, że w historiografii białoruskiej, zaczynając od lat 20-tych XX stulecia i w okresie lat późniejszych (powojennych), pod wpływem ideologii marksistowskiej bardzo często był podkreślany „radykalizm” jego programu społecznego. Historycy zwracali również uwagę na przychylną postawę Kalinowskiego względem ludu chłopskiego i krytyczną, a wręcz wrogą wobec stanu uprzywilejowanego, czyli – szlachty. Ów program Kastusia porównywano do idei rosyjskich rewolucjonistów i demokratów, nazywając go kontynuatorem poglądów znakomitych umysłów Rosji 60- tych lat XIX wieku. Należy jednak zauważyć, że najczęściej poruszanymi kwestiami z poglądów Kalinowskiego na przekroju lat całej historiografii białoruskiej były: walka z samodzierżawiem i kwestia uwłaszczenia chłopów. Kalinowski ponadto krytykował biurokratyczny aparat urzędniczy, system wykształcenia i szkolnictwa wraz z całym systemem władzy absolutyzmu. Pozostając przy omawianiu poglądów społecznych K. Kalinowskiego, nie można ominąć i dość skomplikowanej kwestii jego poglądów religijnych, która po dzień dzisiejszy w historiografii białoruskiej jest przyczyną ostrych dyskusji.W czasach współczesnych istnieje duża ilość poglądów i opinii na temat działalności rewolucyjnej i niepodległościowej Kalinowskiego. Coraz częściej, jednak widocznym staje się wpływ wrogiej polityki władz białoruskich wobec postaci Kalinowskiego, co się wiąże bezpośrednio z hasłami demokratycznymi narodowymi partii opozycyjnych, wobec których władze państwowe gotowe są kształtować w umysłach społeczeństwa „antybohaterski” obraz K. Kalinowskiego.