Transformations of women role model in Polish People's Republic in women's magazines "Przyjaciółka" and "Kobieta i Życie"

Celem artykułu jest rekonstrukcja modelu kobiety propagowanego na łamach najbardziej poczytnych czasopism kobiecych w PRL (czyli tygodnika "Przyjaciółka" i "Kobieta i Życie") w poszczególnych fazach trwania systemu komunistycznego w Polsce. W analizie odnoszono się do wcześniejszych badań tych czasopism, prowadzonych w różnych okresach czasu, zarówno w PRL jak i po 1989 roku. Postanowiono dowiedzieć się: 1.Jaki wizerunek kobiety propagowały badane czasopisma w poszczególnych okresach PRL-u? 2.Jakie cechy, role i postawy kobiet w nich eksponowano? 3.Jak bardzo propagandowy model kobiety znajdował odzwierciedlenie w codziennej rzeczywistości? Badania prowadzono metodą analizy treści oraz metodą badania zawartości mediów wg Berelsona. W rekonstruowanych modelach kobiety, starano się zwrócić uwagę, na: 1) kontekst społeczno- polityczny, w którym one występowały, 2) model rodziny propagowany w danym okresie PRL, 3) funkcjonowanie kobiety w sferze rodzinnej, zawodowej i społecznej. W wyniku analizy wyodrębniono sześć propagandowych modeli kobiety występujących w różnych fazach socjalizmu realnego w Polsce, tj. heroiczną Matkę-Polkę (okres powojnia 1946-1948), Przodownicę pracy (lata 1949-1956), Gospodynię domową (1956- 1960), Matkę pracującą (1961- 1974), Kobietę sukcesu-feministkę (1975-1989) oraz heroiczną - zaradną Matkę Polkę (lata 80 ).

The aim of the article is to reconstruct the model of a woman propagated in the pages of the most widely read women's magazines in the Polish People's Republic (i.e. the weekly "Przyjaciółka" and "Kobieta i Życie") in the various phases of the communist system in Poland. The analysis referred to previous research of these journals, conducted at various times, both in the Polish People's Republic and after 1989. It was decided to find out: 1. What image of a woman was promoted by the studied magazines in particular periods of the People's Republic of Poland? 2.What characteristics, roles and attitudes of women were exposed in them? 3.How much was the propaganda model of a woman reflected in everyday reality? The research was carried out using the content analysis method and the media content study method according to Berelson. In the reconstructed models of women, attention was paid to: 1) the socio-political context in which they appeared, 2) the family model propagated in a given period of the Polish People's Republic, 3) functioning of a woman in the fam-ily, professional and social spheres. As a result of the analysis, six propaganda models of a woman appearing in various phases of real socialism in Poland were distinguished, i.e. the heroic Polish Mother (post-war period 1946-1948), the work leader (1949-1956), the housewife (1956-1960), the working mother (1961-1974), a successful feminist (1975-1989) and a heroic - resourceful Polish Mother (1980s).