Autotelic values as the conscience of contemporary humanities

W erze szybkiego przyswajania różnych koncepcji posthumanizmu i kulturowych konsekwencji użycia sztucznej inteligencji, rozwój nauk, które chcą definiować się jako humanistyczne oraz inspirowane humanistycznie nauki społeczne, nabiera nowego znaczenia. To one muszą odpowiedzieć, dlaczego sztuczna mądrość nie jest możliwa i co stanie się z ludzkością po wyeliminowaniu jej autotelicznych wartości. Z tych wszystkich powodów warto przypomnieć teorie kulturowe Antoniny Kłoskowskiej, które w skromnej części już pozwalają nam dokonywać teoretycznie i praktycznie ważnych rozróżnień między obiektem a narzędziem do zrozumienia złożonych zjawisk kulturowych, między tworzeniem głębi a tworzeniem jedynie powierzchni tożsamości ważnych we współczesnym świecie; pozwalają również zrozumieć, czym jest redukcjonizm aksjologiczny kultury pośredniczonej przez technologię hybrydowych światów. Koncepcje Kłoskowskiej są więc wpisane w wielowiekowe tradycje polskiej kultury intelektualnej i jej humanistyczne powołanie.

In the era of rapid annexation of various concepts of posthumanism and the cul tural consequences of the use of artifi cial intelligence, the developments within the sciences that want to defi ne themselves as humanistic as well as humanis tically inspired social sciences take on a new meaning. They are the ones who have to answer why artifi cial wisdom is not possible and what will happen to humanity after its autotelic values are eliminated. For all these reasons, it is worth recalling Antonina Kłoskowska’s culturalist theories, which, in their modest part, already allow us to make theoretically and practically important distinctions between an object and a tool for understanding complex cultural phenomena, between creating depth and creating only the surface of identities important in the contemporary world; they also allow us to understand what constitutes the axiological reductionism of culture mediated by the technology of hybrid worlds. Kłoskowska’s concepts are thus inscribed in the centuries-old traditions of Polish intellectual culture and its humanistic vocation.