Puerto Rico : 500 years of the independent history

Bibliogr. s. 73-74.

Od początków swego istnienia w świadomości Europejczyków Portoryko stanowiło obiekt zainteresowania i pożądania. Choć pierwsi na wyspie zapanowali Hiszpanie, to zastąpić ich próbowali m.in Anglicy i Holendrzy. Trudny klimat wyspy okazał się zgubny dla wielu pierwszych osadników. Nie bez trudności udało się Hiszpanii utrzymać panowanie nad tym obszarem. Kiedy na początku XIX wieku Amerykę Łacińską ogarnął ruch niepodległościowy, Portoryko nie przyłączyło się do ogólnego zrywu. Sytuacja na wyspie uległa jednak zmianie. Monarcha hiszpański w 1815 r. ogłosił nowy dokument tzw. Cédula de Gracias, który liberalizował nieco handel z państwami pozostającymi w dobrych stosunkach z macierzą. Nowe regulacje zachęcały również do osiedlania się na wyspie Hiszpanów, a później również przedstawicieli innych narodowości. W II poł. XIX wieku w niepodległej Ameryce Łacińskiej uniezależnienie się dwóch ostatnich ostoi kolonializmu, tj. Kuby i Portoryko, wydawało się kwestią niedalekiej przyszłości. Tymczasem wojna amerykańsko-hiszpańska w 1898 r. przyniosła Portoryko nie niepodległość, a zmianę dotychczasowego protektora.

From the beginning of its existence in the European minds, Puerto Rico was the object of interest and desire. Although Spaniards were the first who established control of the island, Dutch and English also tried to conquer Puerto Rico. Difficult climate of the island appeared to be disastrous for many of the early settlers. In spite of many problems Spain managed to keep its rule over the island till the end of the XIX century. In 1815 Spanish monarch announced a new document – Cédula de Gracias, in which the Puerto Rican colony was given more freedom in trade with countries that remained in good relations with Spain. The new regulations also encouraged newcomers to settle on the island. In the second half of the nineteenth century, in independent Latin America, Cuba and Puerto Rico - the two last enclaves of colonialism in the area, seemed to be very close to become independent. Meanwhile, the Spanish- American War of 1898 resulted only in changing previous protector.