Literackie przedstawienia światopoglądu i mitologii Indian na przestrzeni wieków

: Literary representations of indigenous worldview and mythology over the centuries

Głównym tematem pracy jest ewolucja sposobu przedstawiania mitologii Indian w świecie literackim. Badania podzielono na dwie części: teoretyczną, w której ukazuje się złożoność terminu literatura indígena i zależność jego znaczenia od wielu czynników, oraz część analityczną, która zestawia ze sobą trzy dzieła literackie nawiązujące do mitologii indiańskiej, ale pochodzące z różnych okresów. Wspomniane dzieła to: Popol Vuh, napisane w XVI wieku i uważane za wyjątkowy klejnot twórczości prekolumbijskiej zawierający istotę pierwotnych wierzeń cywilizacji Majów; następnie Legedny gwatemalskie autorstwa Miguela Ángela Asturiasa z roku 1930 - dzieło, które miesza indiańskie uniwersum z wyraźnymi śladami światopoglądu europejskiego; w dalszej części przeprowadzana jest analiza wybranych opowiadań lub wierszy stworzonych przez współczesnych pisarzy indiańskich, którzy wykorzystują literaturę jako narzędzie umożliwiające im powrót do swoich korzeni i ich ożywienie. Wszystkie prace analizuje się pod kątem czterech konkretnych motywów, które stanowią istotne elementy wierzeń rdzennych plemion, a mianowicie: kukurydzy, gry w piłkę, drzew i zwierząt.

This paper focuses on the evolution of the way indigenous mythology has been presented in literature. The research is divided into two parts: a theoretical part, which shows the complexity of the term literatura indígena and the dependence of its meaning on many factors, and an analytical part, which compares three literary works referring to indigenous mythology, but created in different periods. The works in question are: Popol Vuh, written in the 16th century and considered a unique treasure of pre-Columbian culture, containing the essence of original beliefs of the Mayan civilization; then Legends of Guatemala by Miguel Ángel Asturias from 1930 - a work that mixes the Indian universe with clear references to the European worldview. In the following part we examine selected stories or poems created by contemporary Indian writers who use literature as a tool enabling them to return to their roots and revive them. All works are analyzed in terms of four specific motifs that are important elements of indigenous tribes' beliefs, namely: corn, ball games, trees and animals.

El tema central del trabajo es la evolución de representaciones míticas indígenas en el universo literario. La investigación está dividida en dos partes: la parte teórica, en la cual se intenta mostrar la complejidad de término de la literatura indígena y la dependencia de su significado de numerosos factores, y la parte analítica, en la cual se yuxtapone tres obras vinculadas a la mitología indígena, pero procedentes de épocas diferentes. Las obras son: Popol Vuh, redactado en el siglo XVI y considerado como un monumento excepcional de la creación precolombina, que escoge la esencia de las creencias primarias de pueblos autóctonos; por otra parte, Leyendas de Guatemala de Miguel Ángel Asturias, del año 1930, obra que mezcla el universo indígena con huellas claras de la cosmovisión europea; por último, se lleva a cabo el análisis de algunos relatos o poemas creadas por autores indígenas contemporáneos que, en su mayoría, utilizan la literatura como herramienta para volver a sus raíces y revivirlas. Todas las obras se analizan en relación con cuatro motivos específicos que constituyen componentes esenciales de las creencias de tribus indígenas, concretamente: el maíz, el juego de pelota, el árbol y los animales.