Problematyka pieśni autorskiej Aleksandra Galicza

Проблематика авторской песни Александра Галича

Praca została poświęcona fenomenowi pieśni autorskiej Aleksandra Galicza i składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym rozdziale omówiona została europejska tradycja pieśni bardów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na uniwersalne wyznaczniki określające postać barda na przestrzeni wieków. Następnie opisane zostały cechy gatunku pieśni autorskiej XX wieku, początki jej powstania. Ukazane zostały okoliczności politycznych i społecznych przemian w Rosji, które miały wpływ na pojawienie się fenomenu. Piosenka studencka i turystyczna zostały określone jako zjawiska poprzedzające pieśń autorską, zostali też wskazani prekursorzy zjawiska. Ponadto w formie porównawczej zostały przedstawione życiorysy trzech najwybitniejszych bardów dwudziestowiecznej Rosji: Aleksandra Galicza, Włodzimierza Wysockiego, Bułata Okudżawy.Drugi rozdział został poświęcony analizie problematyki pieśni Aleksandra Galicza. Jako główne tematy zajmujące poetę zostały omówione: kwestia empatii, wolności, prawdy, kultury jako przestrzeni w której zachowane zostaję uniwersalne wartości, kwestia techniki, muzyki, życia pojmowanego jako wartość sama w sobie. Empatia stanowi dla Galicza sposób współistnienia ludzi zgodny z etosem chrześcijańskim. Zostaje ona przeciwstawiona obojętności i okazuje się remedium na samotność i izolację jednostek w państwie totalitarnym. Wolność jest dla barda wartością podstawową, konieczną do zachowania godności. Walka o nią w komunistycznym państwie jawi się jako cel nadrzędny i jest warta poniesionych ofiar. W poezji Galicza zdemaskowane zostaje manipulowanie prawdą, krytyce podlega propaganda. Szukanie prawdy jawi się jako trudny proces wymagający zadawania niewygodnych pytań. Muzyka dla poety jest związana z natchnieniem otrzymanym od Boga, spełnia rolę wyrywania z marazmu i obojętności. Ostatnia część rozdziału zawiera rozważania nad problematyką życia w aspekcie biologicznym, psychiczno-emocjonalnym i duchowym. Poeta ukazuje na przeznaczenie człowieka do funkcjonowania w tych trzech porządkach i zwraca uwagę jak system totalitarny próbuje to uniemożliwić. Galicz zachęca do nie rezygnowania z wartości duchowych.Trzeci rozdział pracy został poświęcony omówieniu problematyki człowieka w totalitaryzmie w twórczości Galicza, Wysockiego i Okudżawy w formie porównawczej. Pierwszą z poruszanych kwestii jest funkcjonowanie człowieka w Związku Radzieckim. Galicz zwraca uwagę na ograniczenia i prześladowania jakie spotykają obywateli ZSRR, z gorzką ironią opisuje system biurokratyczny. Wysocki porusza problematykę codziennych kłopotów, niesprawiedliwości. Okudżawa natomiast poprzez rozważania na tematy filozoficzne staje w opozycji do wymogów stawianych twórcom przez reżim. Kolejnym tematem jest homo sovieticus, stanowiący przedmiot zainteresowania przede wszystkim A. Galicza. Podkreślona zostaje oryginalność barda w demaskowaniu mechanizmów zachowania sowieckiego obywatela, jego sposobu myślenia, podatności na propagandę. Ironia tragiczna, którą posługuje się poeta wywołuje śmiech przez łzy, co zbliża go do Michaiła Zoszczenki. Wysocki również podejmuje kwestię ograniczonego myślenia homo sovieticusa, metaforą komunistycznej Rosji czyni szpital psychiatryczny. Inaczej jest u Okudżawy, który podejmuje kwestie dobra i zła w rozważaniach uniwersalnych. Niezwykłość poezji Galicza pozwala uwypuklić porównanie proponowanej postawy w stosunku do reżimu. Jego stosunek jest bardziej radykalny niż Wysockiego i Okudżawy. Wzywa on do walki o ocalenie wartości humanistycznych i chrześcijańskich, stanowczo sprzeciwia się obojętności i niemej zgodzie na prześladowania. Ostatnim tematem jest miejsce religii w poezji omawianych bardów. Wartości chrześcijańskie stanowią punkt odniesienia i wyznaczają kierunek postępowania. Jednakże jedynie w poezji Galicza człowiek religijny – homo religiosus staje się przeciwwagą dla homo sovietcusa a chrześcijańska religia otwiera perspektywę wyzwalającą z ograniczeń reżimu i daje możliwość ocalenia godności człowieka.

The work is devoted to the phenomenon of the author's song of Aleksander Galicz and consists of three chapters. The first chapter covers the European tradition of the song of bardes, giving special attention to the universal indicators of a bard that appear over the centuries. Further on, the features of genre of the author's song in the 20th century are described. Circumstances of political and social transformations in Russia, which affected the appearance of the phenomenon are portrayed. Student and tourist song is determined as phenomena preceding the author's song, also the precursors are pointed out. Moreover, memoirs of three most outstanding bardes of the twentieth-century Russia: Aleksander Galicz, Włodzimierz Wysocki, Bulat Okudzhava are presented in the comparative form.The second chapter is devoted to the analysis of problems of Aleksander Galicz's songs. As main subjects absorbing the poet are discussed: problem of empathy, freedom, truth, culture as a space in which universal values are being kept, the problems of technique, music, life comprehended as the value in itself. Empathy for Galicz constitutes the manner of people coexistance in accordance with the Christian ethos. It is being confronted to indifference and turns out to be the remedy for the solitude and isolation of individuals in a totalitarian state. Freedom to the bard is a basic value, necessary to retain the dignity. Fight for the freedom appears as a general objective and is worth carried victims. In his poetry Galicz unveils manipulation of the truth, he criticizes propaganda. Music for the poet is associated with inspiration received from God, acts as rousing out of lethargy and indifference. The last part of the chapter contains deliberations above issues of living in the biological, psychological-emotional and spiritual aspect. The poet shows the destiny of a man to function in these three orders and points out how the totalitarian system is trying to make it impossible. Galicz is encouraging not to resign from spiritual values.The third chapter is devoted to discussing problems of a man in the totalitarianism in the works of Galicz, Wysocki and Okudzhava in a comparative form. The first of the brought up issues is the functioning of a man in the Soviet Union. Galicz points out the restrictions and persecutions that affect USSR citizens, with bitter irony he describes the bureaucratic system. Wysocki brings up the problems of everyday trouble, injustice. Okudzhava instead through the deliberations about philosophical subjects stays opposed to the requirements put on authors by the regime. The next topic is homo sovieticus, constituting the object of the interest primary to A. Galicz. The originality of the bard in unveiling the mechanisms of being of the Soviet citizen, his way of thinking, susceptibility to the propaganda is underlined. The tragic irony used by the poet is triggering laughter through tears, which brings him closer to Michail Zoszczenko. Wysocki also takes the problem of limited thinking of homo sovieticus, he uses mental hospital as a metaphor of communist Russia. It is different for Okudzhava, who takes problems of good and evil in the universal deliberations. The comparison of the proposed attitude towards the regime lets highlight the peculiarity of the poetry of Galicz. His standpoint is more radical than the one of Wysocki and Okudzhava. He calls for fight to rescue humanistic and Christian values, strongly opposes to indifference and silent consent of persecution. The last discussed subject is the place of religion in the poetry of bardes. Christian values constitute a point of reference and appoint the direction of proceeding. But only in the poetry of Galicz a religious man – homo religiosus becomes a counterbalance to homo sovietcus, and the Christian religion is opening the prospect that frees from restrictions of the regime and gives the possibility of salvation of human dignity.

Работу посвящаем феномену авторской песни Александра Галича. Работа состоит из трех глав. В первой главе обсуждаем европейскою традицию песни бардов. Особое внимание посвящено определении качеств барда в разные эпохи. Затем были описаны качества авторской песни XX. Были показаны обстоятельства политических и общественных перемен в России, которые повлияли на возникновение явления авторской песни. Песня студенческая и туристическая были определены как явления предшествующие авторской песне. Кроме того представлено жизнеописание трех наиболее выдающихся бардов России ХХ века: Александра Галича, Владимира Высоцкого, Булата Окуджавы.Вторая глава посвящена анализу проблематики песен Александра Галича. Как главные темы занимающие поэта были обсуждены: вопрос сопереживания, свободы, правды, культуры как пространства сохраняемое универсальные ценности, а также вопрос техники, музыки, жизни как ценности. Сопереживание представляет собой для Галича способ сосуществования людей. Оно противопоставленное равнодушию и помогает преодолеть одиночество и изоляцию в тоталитарном государстве. Свобода - для барда ценность основная и необходимая. Борьба за неё в коммунистическом государстве представляется как высшая цель и стоит понесенных жертв. Галич разоблачает манипуляции, критике подвергается пропаганда. Искать правду представляется как трудный процесс требующий ставить нежелательные вопросы. Музыка для поэта является вдохновением от Бога. Последняя часть главы помещает рассуждения над проблематикой жизни в аспекте биологическом, психически-эмоциональном и духовном. Поэт указывает, что человек принадлежит к этим порядкам по своей природе. Он обращает внимание как тоталитарная система пытается это сделать невозможным. Галич советует не отказываться от духовных ценностей.Третья глава работы посвящена обсуждению проблематики человека в тоталитаризме в творчестве Галича, Высоцкого и Окуджавы. Галич обращает внимание на ограничения и преследования граждан СССР, с иронией описывает бюрократическую систему. Высоцкого занимает проблематика ежедневных забот, несправедливости. Окуджава зато через рассуждения на философские темы стоит в оппозиции к требованиям режима. Очередная тема — советский человек. Подчеркивается оригинальность Галича в разоблачающего механизмы мышления советского человека, его подверженность пропаганде. Трагическая ирония, которая использует поэт вызывает смех сквозь слезы, что приближает его к Михаилу Зощенко. Высоцкий также принимает вопрос стесненного мышления, метафорой коммунистической России делает психиатрическую больницу. Иначе у Окуджавы, который поднимает вопросы добра и зла в универсальном смысле. Отношение галича к тоталитаризму более радикальное чем Высоцкого и Окуджавы. Призывает он бороться за гуманитарные и христианские ценности. Последняя тема - место религии в поэзии обсуждаемых бардов. Христианские ценности представляют собой точку отсчета для всех обсуждаемых бардов. Однако только в поэзии Галича религиозный человек становится противовесом для советского человека а христианство открывает перспективу освобождения из ограничений режима и дает возможность спасти достоинство человека.