Romanisation, creolisation, globalisation, Identity and “becoming a Roman”? : colonial and postcolonial approaches to the question of cultural processes in the Imperium Romanum

Bibliogr. ; streszcz. w jęz. ang.

Ten krótki szkic pokazuje jak złożone i trudne są badania nad przekształceniami etnicznymi, kulturowymi i cywilizacyjnymi na obszarach podporządkowanych Rzymowi. Wydaje się, że nie wystarczy już posługiwać się terminem romanizacja by wszystkie skomplikowane i różnorodne zjawiska adaptacji, akulturacji, czy też asymilacji etc. opisać. Jednocześnie pod wpływem nowych trendów i metod w naukach społecznych i humanistycznych, głównie szeroko rozumianych nauk kulturowych, opis zmian kulturowych jest równie trudny. Różnorodne ujęcia, terminy, metody, modele etc. wymagają odniesienia się do nich i nieodrzucania ich z gruntu. Docenić należy ich ważność choćby poprzez fakt dostrzeżenia, że również pokonani mieli swój dorobek kulturowy i tożsamość, a nie byli tylko pasywnymi odbiorcami wpływów cywilizacji przynoszonej przez zdobywców. Nie można jednak pominąć jej oddziaływania, choć nie jest bez znaczenia czy indywidualnie, czy grupowo mieszkańcy podporządkowywanych obszarów reagowali na wzory przynoszone im właśnie z Rzymu.

This short essay presents how complex and difficult it is today to study the ethnic, cultural, and civilisational transformations on the areas subjected to Rome. It seems it is no longer enough to use the term ‘Romanisation’ to describe all the complicated and diversified phenomena of adaptation, acculturation, or assimilation, etc. The new trends and methods in the social sciences and humanities, particularly the cultural sciences in the broad sense, have contributed to the complexity of the problem. Various approaches, terms, methodologies, models, etc., require taking a stand, and must not be rejected by principle. It must certainly be acknowledged that those conquered also had their cultural heritage and identity, and were not just passive recipients of the influence from the civilisation brought by the conquerors. Nevertheless, the influence must not be neglected. Whether individually, or jointly, the inhabitants of the conquered areas referred to the changes brought about by Rome and responded to such changes.