The characteristic of a constructivist paradigm in the study of international relations

Głównym celem pracy magisterskiej jest scharakteryzowanie jednego z najdynamiczniej rozwijających się paradygmatów w obrębie stosunków międzynarodowych jakim jest konstruktywizm oraz poddanie go krytyce. Rozdział pierwszy dotyczy genezy powstania omawianego paradygmatu, która związana jest z szeregiem przesłanek zarówno zewnątrz- jak i wewnątrzdyscyplinarnych. Do tych pierwszych zostały zaliczone podejścia konstruktywistyczne w obrębie socjologii, psychologii oraz antropologii, a także interakcjonizm symboliczny George’a Herberta Meada, powstanie teorii strukturacji Anthony’ego Giddensa, dokonania Jeana Piageta w obrębie psychologii, lingwistyka kognitywna, postmodernistyczny zwrot w filozofii, nurt „Kultura i Osobowość”, a także refleksje Benedicta Andersona oraz Ernesta Gellnera. Te drugie to przede wszystkim realizm strukturalny na gruncie stosunków międzynarodowych, neoliberalizm, modernizm, a także postmodernizm. Jednocześnie na wykrystalizowanie się konstruktywizmu miał wpływ szereg przesłanek historycznych, takich jak wydarzenia przełomu lat 80. i 90. XX w. zwane „Jesienią Ludów”, upadek Związku Radzieckiego, a także pogłębianie się procesu integracji europejskiej. Rozdział kolejny charakteryzuje konstruktywistyczną ontologię, podzieloną na założenia odnoszące się do państwa oraz szeroko pojętych stosunków międzynarodowych. W odniesieniu do państwa zanalizowany został fenomen postulowanej przez konstruktywistów „podwójnej konstrukcji” podmiotu stosunków międzynarodowych jakim jest państwo. Następnie wyliczone zostały atrybuty państwa w ujęciu konstruktywistycznym takie jak ideacyjność, autorefleksyjność, aktywizm i racjonalność. Powyższe twierdzenia konstruktywistów poddane zostały krytyce. Jeśli chodzi o ogół stosunków międzynarodowych, to zostały one, potraktowane jako pola, rozumiane w taki sposób, jak przedstawiał to Pierre Bourdieu. Przy pomocy tych kategorii zostaje przedstawiona wizja poszczególnych sfer zainteresowania konstruktywistów: bezpieczeństwo międzynarodowe, gospodarka międzynarodowa, prawo międzynarodowe oraz organizacje międzynarodowe. Także i tutaj zawarta została krytyka stosunku konstruktywistów. Kolejny rozdział traktuje o konstruktywistycznej epistemologii. Zostaje ti przedstawione stanowisko przedstawicieli tego podejścia wobec fenomenu wiedzy jako dynamicznego konstruktu, podlegającego ciągłemu procesowi negocjowania. Podkreślony zostaje realizm naukowy konstruktywistów. Cechą charakterystyczną epistemologii konstruktywistycznej jest intersubiektywizm poznania. W konsekwencji, wizja wiedzy jest dynamiczna, relatywistyczna i nieciągła. Istotna, w procesie poznania, u konstruktywistów jest płaszczyzna dyskursu prowadzonego przez podmioty poznające. Jednocześnie zostaje przedstawiona koncepcja wiedzy o stosunkach międzynarodowych jako kolejnego pola stosunków międzynarodowych, w którym uwidaczniają się foucaultowskie związki wiedzy i władzy. Także i tutaj zaprezentowane zostały podstawowe zarzuty wobec konstruktywistów. Rozdział trzeci traktuje na temat metodologii, która nie została przez konstruktywistów rozwinięta jako ich charakterystyczne narzędzia badawcze. Korzystają oni bowiem z całego szeregu metod i technik badawczych, włączając w to zarówno metody ilościowe, jak i jakościowe. Metody badawcze używane przez konstruktywistów zostały podzielone na synchroniczne oraz diachroniczne. Do tych pierwszych można zaliczyć wywiady jakościowe, jakościową analizę dyskursu oraz obserwację uczestniczącą. Do tych drugich należą wszelkiego rodzaju analizy historyczne. Cały wywód został podsumowany konstatacją, że pomimo pewnych słabości, paradygmat konstruktywistyczny może się dynamicznie rozwijać, a do jego wyzwań będzie należeć: poszerzanie geograficznego zakresu swojego oddziaływania, poszerzanie spektrum zainteresowań badawczych na nowe dziedziny stosunków międzynarodowych, a także dialog z innymi paradygmatami.umacniający jednocześnie jego rolę jako Middle Ground - koncept Emanuela Adlera.

The main objective of the thesis is to characterize one of the most popular paradigms within the discipline of international relations which is constructivism with elements of a critique. The first chapter concerns the origins of the paradigm, which is associated with a number of conditions both outside- and inside the discipline. The first were connected with a constructivist approach within sociology, psychology and anthropology, as well as symbolic interactionism of George Herbert Mead, the rise of structuration theory of Anthony Giddens, Jean Piaget’s psychology, cognitive linguistics, postmodern turn in philosophy, the "Culture and Personality " approach within culture studies, as well as reflections of Benedict Anderson and Ernest Gellner. The latter conditions are primarily structural realism in international relations, neo-liberalism, modernism, and postmodernism. At the same time constructivism was affected by a number of historical reasons, such as the events of the late 80s and 90s of the twentieth century, the collapse of the Soviet Union, as well as the deepening and broadening of the European integration process. The next chapter characterizes constructivist ontology and is divided on assumptions relating to the state and international relations in general. When it comes to state, there is analyzed the phenomenon of the “dual construction” of the actor. Then the attributes of a state within the constructivist approach are enumerated such as ideationality, self-reflexivity, activism and rationality. These claims have been subjected to criticism. The international relations generally were treated as a field, understood in this way, as it presented Pierre Bourdieu. By using these categories the author presented the vision of the different scientific fields, which constructivists are interested in. These include: international security, international economy, international law and international organizations. Here, too, is also some critique.The next chapter deals with the constructivist epistemology. Scientific realism of the constructivists is stressed. Among the main characteristics of a constructivist epistemology is the subjectivism of knowledge. Consequently the vision of knowledge is dynamic, relativistic and non-continuous. In the process of cognition, the discourse is stressed. At the same time the concept of knowledge of international relations as the next field of international relations is presented. It reflects Foucauldian vision of knowledge and politics. Here are also presented the basic allegations against the constructivists. One of the most important relates to undermining their place in the study of international relations by themselves. The third chapter is about methodology. Constructivists use a whole range of sociological research methods and techniques instead, including both quantitative and qualitative methods. Research methods used by the constructivists were divided into synchronic and diachronic methods. The former may include qualitative interviews, qualitative discourse analysis and participant observation, or more broadly - a case study. To the latter belong all kinds of historical analyzes. The whole thesis is summarized by the statement that, despite some weaknesses, constructivist paradigm in the study of international relations is still one of the most important approaches within the discipline. The main challenges that can be tackled in the future include: broadening the geographical scope of its impact, broadening the spectrum of research interests in the new fields of international relations, as well as dialogue with other approaches within the discipline, including feminism and postmodernism, while strengthening its role as a Middle Ground, as it was formulated by Emanuel Adler.