Factors determining justice and security of social space according to Doughnut Economics’s theory for 21st century Poland

Niniejsza praca podejmuje problematykę życia w Obwarzanku, czyli przestrzeni społecznie bezpiecznej i sprawiedliwej, w której każdy człowiek cieszy się dobrobytem przy jednoczesnym prosperowaniu poniżej krytycznego pułapu klimatycznego. Współczesne gospodarki za wszelką cenę pragną zwiększać tempo swojego wzrostu, bowiem widzą w tym jedyną szansę na osiągnięcie sukcesu i realizację założonych celów rozwojowych. Nadmierna eksploatacja środowiska przyczynia się jednak do coraz silniejszego wykraczania poza naturalne granice planety, a umacniające się przy tym nierówności pozbawiają miliardy ludzi szans funkcjonowania na poziomie społecznego dostatku. Badaniu poddane zostało pięć czynników warunkujących znalezienie się w obszarze społecznego bezpieczeństwa i sprawiedliwości, do których zalicza się populację, dystrybucję, aspiracje, technologie oraz zarządzanie. Wszystkie analizowane dane dotyczyły sytuacji Polski XXI wieku, a przeprowadzone rozważania pozwoliły ustalić, iż chociaż w niektórych podkategoriach Rzeczpospolita spełnia postulaty życia zgodnego z wyzwaniami klimatycznymi i społecznymi, jeszcze wiele czasu musi minąć, aby faktycznie mogła zmieścić się ona w granicach Obwarzanka. Całościowe dywagacje opierały się na interpretacji danych zastanych, a w kategorii „aspiracji” badania wzbogacono dodatkowo o wyniki przeprowadzonego wśród Polaków sondażu. Kompleksowe zestawienie informacji o sytuacji naszego kraju pozwala wnioskować, że Polska kieruje się raczej ku Obwarzankowi aniżeli przeciwko niemu.

The present work addresses the issue of life in a Doughnut, i.e. a socially safe and fair space in which every person enjoys prosperity, while thriving below critical climatic ceiling. Modern economies want to increase the rate of their growth by all means, because they see it as the only chance to achieve success and implementation the assumed development goals. However excessive exploitation of the environment contributes to an increasingly go transgression of the natural boundaries set by the planet, and in the meantime increasing inequalities deprive billions of people of the chance to function at the level of social well-being. The study covers five factors determining one’s presence in the area of social security and justice, which include population, distribution, aspirations, technologies and management. All analyzed data concerned the situation of Poland in the XXI century, and the deliberations made allowed to ascertain, that although in some subcategories the Republic of Poland meets the demands of living in accordance with climatic and social challenges, a lot of time has to pass for it to actually fit within the boundaries of the Doughnut. Holistic divagations are based on the interpretation of existing data, and in the “aspirations” category the study was additionally enriched with the results of a survey conducted among Poles. A comprehensive set of information on the situation in our country allows us to conclude, that Poland is moving towards Doughnut rather than against it.