Analiza języka mody: wpływ faszyzmu na użycie zapożyczeń językowych w czasopismach modowych

Analysis of the language of fashion: the influence of fascism on the use of loanwords in fashion periodicals

Niniejsza praca magisterska została poświęcona analizie języka mody ze zwróceniem szczególnej uwagi na wpływ faszyzmu na użycie zapożyczeń językowych w periodykach modowych. Praca składa się z trzech rozdziałów wraz ze wstępem oraz zakończeniem.Pierwszy rozdział jest całkowicie poświęcony analizie języka mody, w której w sposób szczególny wyróżnia się skłonność tego języka do przyjmowania znacznej ilości wyrazów obcego pochodzenia oraz jego predyspozycja do tworzenia neologizmów. Biorąc pod uwagę złożoność, ulotność i podatność języka mody, postanowiłam zweryfikować wpływ jaki wywarła na nim polityka lingwistyczna faszyzmu. Z tego powodu drugi rozdział niniejszej pracy poświęcony jest właśnie polityce lingwistycznej reżimu faszystowskiego, której głównym celem była obrona czystości języka włoskiego poprzez zakaz użycia wyrazów obcego pochodzenia, wrogie nastawienie do dialektów oraz negację praw mniejszości językowych. W trzecim, a zarazem ostatnim rozdziale tej pracy magisterskiej dokonałam analizy, której głównym założeniem jest sprawdzenie faktycznego wpływu faszyzmu na język mody. Korpus stanowiący podstawę niniejszej analizy składa się z periodyków modowych zamkniętych w dwóch przedziałach czasowych, a mianowicie w latach 1930-40 oraz 2017-2018. Punktem wyjścia dla tej analizy jest "Commentario-Dizionario italiano della moda" autorstwa Cesarego Meano, w którym zawarte są propozycje zastąpienia słów obcych, szeroko używanych przez sektor mody. Wnioski, do których udało mi się dojść z jednej strony pokazują, że puryzm języka włoskiego, a zatem główne założenie polityki lingwistycznej faszyzmu, stał się faktem. Z drugiej natomiast, analiza aktualnych czasopism dowodzi, że ów stan języka włoskiego nie trwał zbyt długo a z eksperymentu językowego reżimu pozostały jedynie ślady. Analiza uwydatnia jeszcze jedną inwersję tendencji, a mianowicie koniec długiego prymatu języka francuskiego na korzyść języka angielskiego.

The aim of the following thesis was to analyse the fashion language, particulary the influence of fascism over the use of loanwords in fashion periodicals. The dissertation is divided into three parts, including introdution and summary. First chapter is devoted to fashion language analysis; to emphasize its proclivity to loanwords and neologisms. Considering the complexity, evanescence and vulnerability of the fashion language, I have decided to verify the impact of the linguistic policy of fascism on it. Hence, the second chapter of my thesis is about the linguistic policy of the fascist regime. The main purpose of this policy was to protect purity of the Italian language by banning loanwords, hostile attitude and denial of linguistic minority rights. Third chapter deals with actual impact of fascism on the language of fashion. The analysis of my thesis is based on some fashion magazines from two periods of time, namely 1930’s-40’s and 2017-2018. The analysis is also coming from "Commentario-Dizionario italiano della moda" by Cesare Meano with a number of submissions to displace foreign words used by sector of fashion. In the end, I have come to a conclusion that the purism of the Italian language, which is the main postulate of linguistic policy of fascism, is a fact. On the other hand, the analysis of some magazines proves that it did not last long, and there are just a few traces of the linguistic regime experiment left. Also, the research shows the end of long dominance of French language in favour of English.

La presente tesi è dedicata all’analisi del linguaggio della moda con particolare attenzione all’influenza del fascismo sull’uso dei forestierismi nella stampa della moda. La tesi è suddivisa in premessa, tre capitoli e conclusioni. Il primo capitolo è interamente dedicato alla descrizione del linguaggio della moda in quanto linguaggio settoriale: dall’analisi eseguita spiccano in modo particolare la prontezza della moda ad accogliere un cospicuo numero di voci straniere e la sua predisposizione alla formazione di neologismi. Prendendo in considerazione la complessità, la fugacità e la plasmabilità del linguaggio della moda si è deciso di verificare l’impatto che la politica linguistica del fascismo ebbe sul lessico di quel settore. Per tale motivo il secondo capitolo di questa tesi è dedicato proprio alla politica linguistica del regime fascista, i cui obiettivi principali si concretizzano nella difesa della purezza della lingua italiana attraverso la proibizione dell’uso delle parole straniere, nell’ostilità verso le realtà dialettali e nella negazione dei diritti delle minoranze linguistiche. Nel terzo e ultimo capitolo è stata eseguita un’analisi, il cui scopo principale è la dimostrazione della reale influenza del fascismo sul linguaggio della moda. Il corpus utilizzato per questa analisi comprende periodici dedicati al settore della moda, racchiusi negli anni 1930-1940 e 2017-2018. Il punto di partenza per tale analisi è costituito dal "Commentario-Dizionario italiano della moda" di Cesare Meano, in cui vengono raggruppate le proposte di sostituzione delle parole straniere largamente usate da quel settore. Le conclusioni a cui si è giunti dimostrano che la purificazione della lingua «nazionale» dagli elementi «disturbanti», ossia lo scopo principale della politica linguistica del fascismo, è un dato di fatto. I periodici odierni evidenziano, tuttavia, che tale stato della lingua italiana non era destinato a perdurare, e che dell’esperimento linguistico del regime non sono rimaste che alcune tracce. La ricerca ha messo in evidenza ancora un’altra inversione di tendenza, ossia la fine del secolare primato del francese a favore dell’inglese.