The selected elements of Christian liturgy of the first centuries

Tematem niniejszej pracy magisterskiej są Wybrane elementy liturgii chrześcijan pierwszych wieków. W pracy tej skupiona jest uwaga na ukazaniu bogactwa liturgicznego wczesnego chrześcijaństwa. Przedstawione są w niej różnorodne akcje liturgiczne obrzędów chrześcijan pierwszych wieków oraz procesy kształtowania się ich w tym okresie, które to podlegały także kulturowym wpływom ówczesnego Wschodu i Zachodu. Najważniejszy z nich to oddziaływanie judaizmu, który niejako stanowił korzenie, z których to wyrosło właśnie chrześcijaństwo. Pomimo skąpych materiałów piśmienniczych autorstwa wczesnochrześcijańskich pisarzy z tego okresu, które przetrwały do naszych czasów można było jednak m. in. dzięki nim odtworzyć przynajmniej niektóre rytuały i obrzędy religijne jakie towarzyszyły życiu pierwszych chrześcijan. Aby tego dokonać posiłkowano się też w niniejszej pracy poświadczeniami odnoszącymi się do tych obrzędów, znajdującymi się w księgach Nowego Testamentu, jak również też w apokryfach Nowego Testamentu. Elementy liturgii pierwszych chrześcijan opisywane w niniejszej pracy zostały ujęte w trzech głównych grupach tematycznych, którymi są: liturgia sakramentalna, liturgia świąt oraz inne praktyki liturgiczne. Pierwszy rozdział pracy, czyli liturgia sakramentalna zawiera trzy podrozdziały pt. chrzest, eucharystia, pokuta, które to obrzędy stanowiły fundament życia religijnego pierwotnych chrześcijan i wciąż kształtowały się w kolejnych stuleciach. Chrzest to podstawowy obrzęd inicjacyjny w chrześcijaństwie, przyjmowany przez chcących się nawrócić na nie od samych jego początków. Przyjmujący chrzest zostaje dzięki udzieleniu mu go włączony do wspólnoty wiernych i uzyskuje możliwość przystępowania i udziału w innych chrześcijańskich obrzędach liturgicznych. Eucharystia to obrzęd spożywania Ciała i Krwi Jezusa pod postaciami konsekrowanego chleba i wina, ustanowiony przez Chrystusa 'na Jego pamiątkę'. Pokuta jest drogą, którą musi kroczyć grzeszny wierny, aby oczyścić się z popełnionych win. Dzięki dokonaniu jej grzesznik może uzyskać odpuszczenie swoich grzechów i pojednać się z Bogiem, aby osiągnąć stan 'łaski uświęcającej' i móc być na nowo dopuszczonym do bezpośredniego udziału w Uczcie Pańskiej. W drugim rozdziale niniejszej pracy omówiona została liturgia najważniejszych świąt chrześcijan pierwszych wieków oraz kult świętych wczesnochrześcijańskich. Najważniejszym świętem dla chrześcijanina była i nadal jest niedziela – dzień upamiętniający Zmartwychwstanie Chrystusa. Wielkanoc jest świętem Zmartwychwstania Pańskiego i stanowi już od pierwszych wieków najważniejsze wydarzenie liturgiczne pierwotnego Kościoła, ściśle związane z niedzielą. Kult świętych już od samych początków chrześcijaństwa dotyczył m. in., w głównej mierze upamiętniania dnia męczeńskiej śmierci tych wyznawców Chrystusa, którzy oddali swe życie za wiarę Niego. W ostatnim rozdziale tej pracy omawiane są wczesnochrześcijańskie praktyki liturgiczne, które nie weszły w skład wcześniejszych jej rozdziałów. Są nimi egzorcyzmy, liturgia Godzin oraz podstawowa modlitwa chrześcijan – „Ojcze nasz”. Egzorcyzmy to obrzęd obecny w zasadzie od początku w liturgii wczesnego Kościoła, którego praktyki sprowadzały się do 'wypędzania' złych duchów (demonów) z zawładniętych przez nie osób, nawiedzonych przez nie miejsc, oraz przedmiotów, w których mogły one 'przesiadywać', jak również do zabezpieczania wiernych przed wpływem na nich demonów w przyszłości. Sam Jezus 'wyganiał' złe duchy z opętanych, chorych i kalek, gdyż uważano je w pierwszych wiekach za sprawców ludzkich dolegliwości i ułomności. Chrystus przekazał ową moc 'wyrzucania' demonów Apostołom, aby dzięki temu i oni mogli przyjść z pomocą dręczonym przez nie ludziom. Modlitwa „Ojcze nasz” jest pierwszą i podstawową modlitwą chrześcijan, której nauczył Apostołów Jezus. Liturgia Godzin od pierwszych wieków związana jest z częstotliwością z jaką należy się modlić.

The subject of this work are The selected elements of Christian liturgy of the first centuries. In this work attention is focused on showing the richness of the Christian liturgy from its early period. They are presented in the various way of liturgical rites that were shared among Christians from the first centuries. The work also try to show how the liturgy was created and processed in that early period, which was subject to the cultural influence of the East and the West. The most important of this was the influence of Judaism, which was kind of the root, from which have just evolved Christianity. Despite of lack of the Christian early documents yet they are some that have just survived to the present day. Thanks to them we can still regain some of the rituals and religious ceremonies that were accompanied to the life of the early Christians. To do so we can use some information that are contained in books of the New Testament, and also in the writings New Testament Apocrypha. The elements of the liturgy of the early Christians that are described in this presented work are collected in three main thematic groups, which are: the liturgy of the sacraments, the liturgy of the festivals and other liturgical practices. The first chapter of this work, the sacramental liturgy contains three main themes: Baptism, Eucharist, Penance, which are foundation of the rituals of the religious life Christians from the first Centuries and that they were still developed in the followings ages. Baptism is an essential rite of initiation into Christianity, admitted to those who want to convert to the Christianity from it’s very beginnings. Baptized person received access to the other Christian liturgical rites and joined him to the community of the faithful people. The Eucharist is a ritual of eating of the Body of Jesus Christ and drinking his Blood that are substituted as consecrated bread and wine to commemorate him. Penance is the way one must follow when the person was committed sins and want to clean his soul from the faults. By passing the penance the sinner can receive forgiveness and obtain reconciled with God in order to regain a state of 'grace' and be readmitted to the direct participation in the Lord's Eucharist. In the second chapter of this work are presented liturgies of the most important festivals to the Christians living in the first centuries, and also the cult of Christian saints from that period. The most important festival for the Christians, has been and still is Sunday - the day that commemorating the Resurrection of Jesus Christ. Easter is a celebration of the Resurrection of Jesus Christ and from the early centuries was the most important festival of liturgical events of the early Church that was in addition closely associated with Sunday. The cult of the saints from the very beginning of Christianity concern, among other matters, mainly the martyrdom of the followers of Christ, who gave theirs lives for the faith in him. In the last chapter of this work are discussed early Christian liturgical practices, that are not included in the former chapters of this work. These are the exorcism, the Liturgy of the Hours and the most fundamental Christian prayer - „Our Father”. Exorcism is presented in the Christian liturgy since the beginning of the early Church, the main purpose of this practice was to 'cast out' evil spirits (demons) from possessed people, hunted places and things in which they could dwell as well as to protect the faithful people from the attack of the demons that may happen in the near future. Jesus 'cast out' evil spirits from the possessed people - the sick and the infirm, as it was thought in that time that they were responsible of the human ailments and disabilities. Jesus Christ gave his disciples the power to so that they could come to the possessed people and relieve them from the demons. The „Our Father” is the first and the most fundamental Christian prayer, that Jesus taught the Apostles.